Han Dieperink: Vrij kapitaal
Door Han Dieperink, geschreven op persoonlijke titel
De financiële markten kijken met groeiende bezorgdheid naar Trumps nieuwste fiscale experimenten. Na decennia voor vrije markten te hebben gepredikt, ontdekt Amerika blijkbaar de charmes van kapitaalcontroles.
Wie had dat zien aankomen? De ‘One Big Beautiful Bill Act’ – een naam die klinkt alsof hij door een reclamebureau is bedacht – bevat de meest ingrijpende veranderingen in de belastingbehandeling van buitenlands kapitaal in decennia.
De belasting die niemand wil
Het meest controversiële onderdeel is een heffing van 3,5% op het overboeken van geld naar het buitenland door niet-Amerikaanse staatsburgers. Officieel een maatregel tegen illegale immigratie, in de praktijk een molensteen om de nek van iedereen met een green card of visum die nog familie heeft in het oude land. Amerikaanse staatsburgers krijgen een vrijstelling via een belastingkrediet – want waarom zou je je eigen kiezers lastigvallen als je ook anderen kunt pesten?
Dit is dubbele belasting in optima forma: er is al belasting betaald over het inkomen, nu nog een keer 3,5% voor het privilege om je eigen geld te mogen overmaken. Voor landen als El Salvador en Guatemala – waar deze overboekingen 20-30% van het economische verkeer vormen – is dit economische sabotage met een officieel stempel.
Het cynische is dat de opbrengst belachelijk laag is: 22 miljard dollar over tien jaar. In perspectief: dat is wat Elon Musk op een goede dag verliest aan Tesla-koersdalingen.
Section 899: De kapitaaloorlog
Maar de echte verrassing zit in Section 899 van de wet. Deze bepaling richt zich op ‘discriminerende buitenlandse landen’ – oftewel landen die het lef hebben om Amerikaanse techgiganten te belasten via digitale belastingen. Frankrijk, met zijn 3% heffing op online platforms, Duitsland, dat 10% overweegt – ze krijgen allemaal de rekening gepresenteerd. Het is de transformatie van een handelsoorlog naar een kapitaaloorlog. Het is alsof Amerika zegt: ‘Jullie belasten onze bedrijven? Wij belasten jullie investeerders.’ Simpel, maar effectief.
De wraakbelasting werkt escalerend: 5 procentpunt per jaar extra belasting, oplopend tot 20% bovenop de bestaande tarieven. Voor beleggers uit ‘vijandige’ landen wordt investeren in Amerika ineens een stuk minder aantrekkelijk. Alleen al het bestaan van deze wet maakt dollar assets minder waardevol voor buitenlandse investeerders.
Europese bedrijven in het vizier
De gevolgen zijn concreet: Compass Group, dat catering verzorgt voor Amerikaanse scholen, InterContinental Hotels, met zijn 25 luxe hotels in de VS – ze kunnen allemaal het slachtoffer worden van deze fiscale oorlogvoering. En het blijft niet bij bedrijven: zelfs centrale banken en overheden die Amerikaanse staatsobligaties bezitten kunnen worden geraakt.
Frankrijk en Duitsland hebben samen voor 475 miljard dollar aan Amerikaanse staatsobligaties in bezit. Als die ineens 20% extra belasting moeten betalen, daalt het rendement met bijna 100 basispunten. Met andere woorden: Amerika saboteert zijn eigen financiering op het moment dat het die het hardst nodig heeft.
Republikeinse tegenwind
Gelukkig zijn niet alle Republikeinen vergeten waar hun partij ooit voor stond. Senatoren als Mitch McConnell en Chuck Grassley hebben zich verzet tegen deze plannen – niet omdat Elon Musk ze een ‘walgelijke gruwel’ noemde (hoewel dat vast meehielp), maar omdat ze begrijpen dat buitenlandse investeerders wegjagen geen winnende strategie is. McConnell stelde droogjes: ‘Tarieven drijven de kosten op. Het is een belasting op gewone werkende Amerikanen.’ Soms moet je de waarheid gewoon even bij de naam noemen.
De markt als gijzelaar
Wall Street waarschuwt dat deze plannen de Amerikaanse obligatiemarkt kunnen ontwrichten – een hoeksteen van het mondiale financiële systeem. Maar wat moet je als belegger? De Amerikaanse markt is veruit de grootste en meest liquide ter wereld. Veel pensioenfondsen en ETF’s kunnen die simpelweg niet vermijden, wat Trump natuurlijk heel goed weet.
Het Institute of International Finance waarschuwde al voor ‘significante besmetting en overloopeffecten in mondiale obligatiemarkten’. Met andere woorden: als Amerika niest, krijgt de rest van de wereld longontsteking.
Het grote onbekende
Het is waarschijnlijk dat er significante wijzigingen komen als de wet door de Senaat gaat. Misschien worden de meest extreme onderdelen eruit gefilterd, maar misschien niet. Het is Russisch roulette met het mondiale financiële systeem.
Het Huis van Afgevaardigden heeft met de kleinst mogelijke meerderheid (215/214) een belastingwetsvoorstel aangenomen dat volgens het Congressional Budget Office 3,8 biljoen dollar aan de staatsschuld zou toevoegen.
De symboliek is glashelder: Amerika keert terug naar een tijd van kapitaalcontroles en protectionisme. Voor een land dat decennialang de vrije markt predikte, is dat een opmerkelijke koerswijziging. Of deze plannen daadwerkelijk wet worden, hangt af van de Senaat, waar de Republikeinse meerderheid allesbehalve eensgezind is. Soms is verdeeldheid een zegen.
