Harry Geels: Ondertussen in Argentinië…
Door Harry Geels
Het IMF heeft op 11 april een financieringsdeal gesloten met Argentinië, waarna de peso voor het eerst in zes jaar weer vrij fluctueert ten opzichte van de dollar. Donald Trump mag om drie redenen een voorbeeld nemen aan zijn Argentijnse evenknie Javier Milei.
Vorige week sloot de Argentijnse regering een financieringsdeal met het IMF. Alles afwegend mag dit een bijzondere prestatie worden genoemd. Het IMF omschreef de deal bij monde van topvrouw Kristalina Georgieva als een ‘recognition of the impressive progress in stabilizing the economy’, waarmee ze feitelijk het huidige libertarische beleid van president Javier Milei onderschrijft. De Argentijnse inflatie daalt en het begrotingstekort is voor het eerst in twintig jaar omgeslagen in een begrotingsoverschot.
Het voornaamste economische wapenfeit is dat Milei de belangrijkste valutacontroles, waaronder een vaste ‘peg’ met de Amerikaanse dollar, heeft opgeheven. De peso kan weer binnen een bepaalde bandbreedte fluctueren. Het IMF verstrekt nu een financiering (‘disbursement’) van $ 12 miljard, wat in juni met $ 2 miljard wordt aangevuld, teneinde de valutareserves van Argentinië te versterken. Daarmee blijft het Zuid-Amerikaanse land de grootste schuldenaar van het IMF.
Interessant libertarisch project
Niet iedereen is overigens blij met Milei. Er zijn ministeries opgeheven en ambtenaren ontslagen. Verder is de economische groei onder nul gezakt en zijn de werkloosheid en armoede gestegen. Milei noemt deze datafeiten noodzakelijk: koortsstuipen om weer beter te worden. Blijkbaar ziet het IMF dat ook zo. Of Milei uiteindelijk slaagt, zal vooral afhangen van hoe groot de tegenstand wordt van de maatschappelijke groepen die nu lijden. Eerder noemde ik Argentinië een ‘interessant libertarisch project’.
Trumps beleid wordt nog weleens vergeleken met dat van Milei. Elon Musk liet zich bijvoorbeeld ook fotograferen met een kettingzaag, als symbool voor het wegsnoeien van de bureaucratie, zoals Milei dat eerder deed. Maar er zijn toch grote verschillen. Trumps beleid is meer ‘conservatief populistisch’, waarbij hij handig inspeelt op economische onzekerheid van burgers, vooral onder lager opgeleide mannen, en het afbrokkelende vertrouwen van mensen in overheids- en supranationale instanties.
Trump kan beter een voorbeeld nemen aan Milei
Als er al een lijn in Trumps beleid zit, dan voert hij die chaotisch uit. Op drie punten kan Trump een voorbeeld nemen aan Milei. Ten eerste bij de herstructurering van de overheid. Milei heeft dat veel voortvarender opgepakt. Die heeft in één dag 9 van de 18 ministeries opgeheven. Elon Musk heeft al gezegd dat zijn DOGE slechts 15% van zijn besparingsdoel van $ 1 biljoen zal opleveren en zelfs dat lijkt een te ‘positieve’ inschatting. Inmiddels lijkt Musk ook op een zijspoor te zijn gezet.
Een ander groot verschil is de visie ten opzichte van het beleid van centrale banken. Die wil Milei afschaffen of de functies ervan minimaliseren. Trump wil monetair beleid nadrukkelijker onderdeel maken van zijn eigen politieke beleid. Een soort nationalistisch-monetair populisme, een Fed die volledig naar zijn pijpen danst. En dan het derde grote verschil. Milei is, zoals gezegd, libertariër. Importtarieven passen niet in het beleid. Argentinië moet veel meer onderdeel worden van de wereldeconomie.
Trump voert een meer pragmatisch protectionistisch economisch beleid. Hij wil een samenwerking tussen (monetaire) overheid en het bedrijfsleven, vooral de grote IT-bedrijven, om de (economische) macht van de VS te vergroten en het handelstekort met de andere grote regio’s in de wereld te verkleinen. Hoewel het op zich geen officieel beleid is, wil Trump verder de transhumane ideeën van enkele van de grote ‘IT-moguls’ in de VS niet in de weg staan, zolang het Make America Great Again maar ondersteunt.
Tot besluit
Uiteindelijk gaat het contrast tussen Trump en Milei niet alleen over stijl, maar ook over inhoud. Hoewel beide leiders zichzelf positioneren als verstoorders en anti-establishment figuren, presenteert slechts één een coherente ideologische blauwdruk. Trumps beleid, vaak reactief en transactioneel, mist een consistente politiek-economische onderbouwing. Het is meer een lappendeken van populistische impulsen dan een gestructureerde doctrine.
De agenda van Milei is daarentegen ideologisch onderbouwd: radicaal libertair, intern consistent en transparant geworteld in de Oostenrijkse School. En het lijkt erop dat het IMF dit onderschrijft, een niet te onderschatten politiek statement van de financiële werelddokter voor landen in nood. Trump deint mee op de golven van het publieke sentiment. Milei volgt een kompas, hoe controversieel ook. In het huidige rumoerige politieke landschap is dat verschil van belang.
Dit artikel bevat een persoonlijke opinie van Harry Geels
