DNB: Vooruitzichten voor financiële stabiliteit blijven zorgelijk

November 17, 2025

Geopolitieke spanningen en mondiale onzekerheid over economisch beleid vergroten de kans op economische en financiële schokken en vormen daarmee een risico voor de financiële stabiliteit in Nederland. Dat blijkt uit het vandaag verschenen Overzicht Financiële Stabiliteit van De Nederlandsche Bank.

DNB-president Olaf Sleijpen: 'We hebben sinds lang niet zoveel onzekerheid gezien in de wereld als nu, op allerlei vlakken. De kans op economische en financiële schokken is nog steeds hoog. Het is niet de vraag óf, maar wanneer en waar die schokken zich voor gaan doen. Daar moeten we op voorbereid zijn, ook bij DNB. Dan gaat het om (financiële en digitale) weerbaarheid in de financiële sector, bij overheden en breder in onze maatschappij. En daarvoor is ook samenwerking met onze Europese partners van cruciaal belang.'

Economische onzekerheid blijft

De economische onzekerheid hangt vooral samen met de fragmentatie van de internationale handel. Het vertrouwen van consumenten en bedrijven staat onder druk, mede door de steeds weer oplaaiende discussies over handelstarieven en -restricties. Verder zien we meer en complexere digitale en hybride dreigingen, ook richting financiële instellingen.

Tegelijk zijn aandelenmarkten – vooral in de VS – de afgelopen maanden naar historisch hoge niveaus gestegen. De hoge waarderingen en aanhoudende economische onzekerheid maken financiële markten kwetsbaar voor correcties. Ook is voor veel landen de (her)financiering van overheidsschulden steeds duurder, waarbij vooral de onzekerheid over de houdbaarheid van de Franse staatsschuld is toegenomen. Bovendien staan institutionele kaders, waaronder de onafhankelijkheid van de Amerikaanse centrale bank, onder druk. Zorgen hierover kunnen onder meer via de markt voor Amerikaanse staatsobligaties direct effect hebben op het Nederlandse financiële systeem.

Financiële sector staat er goed voor

Duidelijk positief is dat Nederlandse banken stevige kapitaalbuffers hebben en voldoende liquide middelen. Ook verzekeraars en pensioenfondsen staan er goed voor. De risico’s zitten vooral in de hoek van de verwevenheid tussen banken en niet-bancaire geldverstrekkers. Deze verwevenheden worden onder meer versterkt door de opkomst van private leningen. Onderliggende blootstellingen zijn daar vaak minder zichtbaar. Dit vraagt om een grondig risicomanagement, met voldoende aandacht voor mogelijke hefboomfinanciering en onderlinge afhankelijkheden in portefeuilles.

Stablecoins: risico’s maar ook kansen

De markt voor stablecoins groeit snel – vooral in de VS – en bedraagt inmiddels meer dan 300 miljard dollar. Stablecoins zijn een vorm van crypto’s die gekoppeld zijn aan een munt, vrijwel altijd de Amerikaanse dollar. Ze worden onder meer gedekt door (Amerikaanse) staatsobligaties en banktegoeden, en vooral gebruikt voor de aanschaf van crypto-activa. Als veel beleggers tegelijkertijd hun stablecoins willen verkopen, kan dit leiden tot gedwongen verkopen van onderliggende activa en abrupte schommelingen op financiële markten. Maar stablecoins gaan niet alleen gepaard met risico’s, de onderliggende technologieën bieden ook kansen voor een efficiënter (grensoverschrijdend) betalingsverkeer, mits landen de regels voor stablecoins op eenzelfde manier invoeren.

Behoud concurrentievermogen cruciaal

Nederland is zeker in een onrustige buitenwereld gebaat bij Europese samenwerking en een economie die concurrerend is. Nederland staat er economisch gezien goed voor en bedrijven kunnen concurreren op prijs, kwaliteit en innovatie. Dat is vooral te danken aan het hoge opleidingsniveau, de open economie en sterke instituties. Maar die positie staat wel onder druk door lage productiviteitsgroei, hogere exportprijzen en onzekerheid over het economisch beleid.

Structurele hervormingen zijn nodig om de productiviteitsgroei te verhogen, net als investeringen in kapitaalgoederen, kennis en vaardigheden. De overheid kan procedures versnellen en het innovatievermogen van bedrijven financieel ondersteunen, mits deze steun gericht is en past binnen een evenwichtig begrotingsbeleid.

Meer Europese samenwerking nodig

Voor de Nederlandse concurrentiekracht is verdere Europese samenwerking belangrijk op drie terreinen. Ten eerste: voltooiing van de interne EU-markt en harmonisatie van nationale regels. Dit helpt bedrijven om grensoverschrijdend te kunnen groeien tegen lagere kosten. Ten tweede maakt een verdieping en harmonisatie van de Europese kapitaalmarkten het voor bedrijven gemakkelijker en goedkoper om risicodragende financiering aan te trekken. Vooral het stimuleren van beleggen onder particulieren en het vergroten van collectief pensioensparen in de rest van Europa is belangrijk om de hoeveelheid risicodragend kapitaal in Europa te vergroten. Ten derde is het goed om te kijken naar verdere vereenvoudiging van Europese regels voor banken, zonder dat het financiële stelsel aan weerbaarheid verliest.