Han Dieperink: Zero-China-Policy

Han Dieperink: Zero-China-Policy

China Politics
Han Dieperink

Door Han Dieperink, geschreven op persoonlijke titel

De herbenoeming van Xi Jinping op het partijcongres van de Communistische Partij van China werd afgelopen week vrijwel direct gevolgd door nieuwe corona-lockdowns.

Een versoepeling van het zero-covid-beleid is nog lang niet in zicht nu Chinezen in 28 steden in één of andere vorm van een lockdown zitten, waaronder Wuhan, waar de ziekte voor het eerst werd gesignaleerd, en Zhengzhou, waar de grootste iPhone-fabriek in de wereld van Foxconn staat.

Drie dagen op rij waren er meer dan 1.000 nieuwe gevallen van corona. De lockdowns treffen 207 miljoen inwoners. Beleggers reageren teleurgesteld. Nu het zero-covid-beleid niet op korte termijn wordt afgeschaft of versoepeld, reageren velen met een zero-China-beleid. Chinese aandelen staan onder druk.

Li Qiang

Gelet op de benoemingen in het politbureau, is er geen enkele ruimte meer voor tegenspraak. De mensen die weerwoord konden bieden, zijn niet herbenoemd. Verder zijn er uitsluitend loyalisten aangesteld.

De tweede man van Xi Jinping is nu Li Qiang. Samen met andere loyalisten van Xi was hij in 2014 enthousiast over het Alibaba van Jack Ma. Volgens Li (in 2014) zouden er meer Ali Baba’s en Jack Ma’s in China moeten zijn. China had behoefte aan meer ‘nationale kampioenen’.

Nu wordt Li Qiang in maart premier van China, maar Jack Ma is uit beeld verdwenen. Volgens Xi is op dit moment het belang van de nationale veiligheid groter dan het belang van de economie.

Li Qiang stond altijd bekend als een pro-business hervormingsgezinde regionale leider. De vraag is of hij nu nog in staat zal zijn om de negatieve effecten van het soms controversiële beleid van Xi in te perken. In 2015 waren economische hervormingen volgens Li Qiang nog een zaak van ‘leven en dood’, wat in China ook letterlijk mag worden geïnterpreteerd.

De invloed van de overheid kan volgens Li Qiang niet onbeperkt zijn. Nu hij benoemd is door Xi Jinping, heeft hij meer macht dan zijn voorganger Li Keqiang. Li Qiang was de lokale baas in Shanghai en verantwoordelijk voor de hervormingen op de beurs van Shanghai en de komst van Tesla’s superfactory naar de stad.

Ook kreeg hij eerst veel krediet voor de soepele covid-aanpak in Shanghai. Alleen toen ook Shanghai in een lockdown ging, hadden veel inwoners van de welvarende stad opeens veel moeite om aan eten te komen.

Onhoudbaarheid van zero-covid

Veel problemen in China zijn oplosbaar door de overheid. Het zero-covid-beleid, de interactie van de Communistische Partij met individuele bedrijven, de echte hervorming van het Hukou-systeem, belangrijke aspecten van het Belt & Road-systeem, het overheidsbeleid ten aanzien van de huizenmarkt en zelfs de internationale positionering ten aanzien van Taiwan.

De hoop was dat een deel van die hervormingen zichtbaar zouden worden tijdens het laatste partijcongres. Het belangrijkste doel van de partij is immers aan de macht blijven en voorkomen dat miljoenen Chinezen naar het Plein van de Hemelse Vrede trekken. Om aan de macht te blijven heeft de partij een sterke economie nodig.

Zo’n beetje elk wetenschappelijk bewijs laat zien dat een zero-Covid-beleid niet werkt. Daarvoor zijn vaccinaties vereist. Bovendien conflicteert dit beleid met de doelstelling om voortaan de Chinese consument centraal te stellen. Voortdurende lockdowns drukken zwaar op de binnenlandse consumptie.

Een positieve stap zou zijn dat China (bijvoorbeeld op de G20 in november) buitenlandse vaccins accepteert. Naast de oplossing voor de coronacrisis zou dit ook een duidelijk signaal afgeven dat China zich weer open wil stellen voor de rest van de wereld. Door vast te houden aan het huidige beleid loopt China het risico dat de groei beduidend lager uitkomt in de komende jaren en dat niet China maar India over enkele jaren de grootste economie ter wereld is, althans volgens het US National Bureau of Economic Research

Onvrede onder rijke Chinezen

Xi is nog altijd populair bij het arme deel van de Chinese bevolking. Zijn anti-corruptie aanpak en zijn patriottische toespraken vallen daar goed. Alleen bij het rijkere deel van de bevolking, dat in een lockdown zit en die te maken krijgen met stijgende huizenprijzen, is hij minder populair.

Dat deel van de bevolking overweegt nu om minder te investeren in China en meer geld buiten China veilig te stellen. Alleen kunnen die rijken niet meer naar Vancouver, Melbourne of London. Ook is het minder waarschijnlijk dat ze een rekening zullen openen in Zwitserland, Toronto of de Bahama’s. Nadat de Amerikanen de dollar (en daarmee het SWIFT-betalingssysteem) hebben ingezet als wapen tegen de oligarchen, wacht Chinese miljardairs mogelijk eenzelfde lot.

Er zijn wel alternatieven, zoals Vietnam en Mexico, en waarschijnlijk zullen financiële centra als Dubai, Singapore en Mauritius ook profiteren, maar daar bestaat al snel het risico van een zeepbel door de grote instroom van geld. In de Verenigde Arabische Emiraten kan de volgende vastgoedbubbel beginnen.

Het gevolg is wel dat er minder geld stroomt van opkomende markten met een overschot op de lopende rekening naar welvarende landen met een tekort op de lopende rekening, één van de redenen waarom obligaties van opkomende landen dit jaar relatief goed presteren.

Verder is er geen enkel signaal dat China het geld van Amerikanen, Britten of Europeanen wil nationaliseren, daar waar deze landen voortaan wel ‘off limits’ zijn voor rijke Russen, Arabieren en Chinezen. Het is veiliger voor een Europeaan om in Chinese staatsobligaties te beleggen, dan voor een Chinees om bonds aan te houden. 

Gevolgen van Zero-China

Het resultaat van het Zero-China-beleid is dat buitenlandse beleggers afscheid nemen van resterende Chinese posities. Dat zorgt voor verkoopdruk op Chinese financiële markten en die markten waren al goedkoop. Vreemd genoeg staan westerse bedrijven die profiteren van de handel met China niet onder druk.

Zero-China is ook niet goed voor Boeing, Apple of Walmart. Het betekent ook structureel hogere inflatie. Het is in het belang van de Chinezen en de rest van de wereld dat er sprake is van toenadering en ontspanning en gegeven deze overduidelijke financiële prikkel is dat nog altijd het meest waarschijnlijke vervolg.