Allianz Trade: Binnen vijf jaar 60% banen hogeropgeleiden op de tocht door AI

24 september 2025

Door de opkomst van zelfsturende AI (Agentic AI) komt in Nederland binnen vijf jaar 60% van de banen van hogeropgeleiden geheel of gedeeltelijk op de tocht te staan. Dat blijkt uit een recent onderzoek van kredietverzekeraar Allianz Trade.

De arbeidsmarkt van de compacte hoogontwikkelde Nederlandse economie blijkt bovenmatig gevoelig voor de opkomst van Agentic AI (hiermee wordt AI bedoeld die zelfstandig beslissingen neemt en taken uitvoert zonder menselijke tussenkomst). Het onderzoek van Allianz Trade naar de impact van Agentic AI op werkgelegenheid richtte zich op zeven Europese landen: Duitsland, Spanje, Italië, Polen, Oostenrijk, Frankrijk en Nederland.

Nederland: vervangingseffect

Johan Geeroms, Director Risk Underwriting Benelux van Allianz Trade:

'In het onderzoek hebben we gekeken naar de relatie tussen kapitaalinvesteringen en de vraag naar arbeid. Daaruit blijkt dat in landen als Duitsland, Spanje, Italië en Polen kapitaal en arbeid grotendeels complementair zijn: extra investeringen in software en AI gaan daar vaak samen met hogere werkgelegenheid. Neem Duitsland, dankzij de sterke industriële basis leiden technologische investeringen daar vaak tot méér werk in plaats van minder. In sectoren zoals auto-industrie en machinebouw wordt AI vooral ingezet om productieprocessen slimmer en efficiënter te maken, wat juist extra vraag creëert naar ingenieurs, technici en andere specialisten. Daarbij speelt ook het Duitse onderwijs- en arbeidsmarktmodel een rol: dankzij het hechte samenspel tussen bedrijven en opleidingsinstellingen kunnen werknemers sneller meebewegen met nieuwe technologie. In Nederland is dat anders. Hier zie je dat investeringen in software en AI-gerelateerde R&D vaker leiden tot een substitutie-effect: taken of functies worden vervangen door technologie.'

Volgens Geeroms betekent de uitkomst van het onderzoek niet dat zes op de tien hoogopgeleiden in Nederland hun baan kwijtraken binnen vijf jaar.

'Het betekent dat zes op de tien banen taken bevatten die gevoelig zijn voor AI-automatisering. Voorheen zagen we dat nieuwe technologie vooral eenvoudig handwerk weg-automatiseerde, bij Agentic AI gaat het om cognitieve taken en functies van hogeropgeleiden. Denk aan werk op het gebied van financiële dienstverlening, ICT, consultancy, advocatuur, softwareontwikkeling en management.'

Salarisverwerker ADP ondervroeg deze zomer wereldwijd werknemers over de impact van AI op hun werk. Ongeveer eenderde maakt zich zorgen over hun baan. Nederland hoort bij de landen waar werknemers het minst bang zijn hun baan te verliezen door de komst van AI.

Industriële Revolutie

Volgens het onderzoek van Allianz Trade staat de wereldwijde arbeidsmarkt aan de vooravond van een verandering die vergelijkbaar is met de Industriële Revolutie.

Geeroms: 'Waar in de 19e eeuw machines het zware handwerk overnamen, wacht ons nu eenzelfde verschuiving bij cognitieve functies van hogeropgeleide beroepen. We schatten dat wereldwijd gezien 40% van de banen taken bevatten die Agentic AI kan automatiseren. Dat levert enorme productiviteitswinsten op, maar ook een enorme omslag in inkomensverdeling en werkgelegenheid.'

Verschillende vormen van AI

Het grote verschil tussen generatieve AI (zoals bijvoorbeeld Chat GTP) en Agentic AI zit in autonomie en doelgerichtheid.

Geeroms: 'Waar klassieke generatieve AI om menselijke input vraagt, plant en beslist Agentic AI zelfstandig en voert het complete processen uit binnen bijvoorbeeld HR, finance, klantenservice of juridisch werk. De technologie fungeert niet meer als slimme co-piloot, maar ontpopt zich tot volledige ‘autopiloot’ die taken van hoogopgeleide medewerkers overneemt zonder menselijke tussenkomst.'