Andy Langenkamp: De post-corona wereld - weinig smaakvol taartgevecht

12 mei 2020

Door Andy Langenkamp, Senior Political Analyst, ECR Research

Twaalf jaar geleden begon de ellende met een financiële crisis, die uitmondde in een economische en uiteindelijk een eurocrisis. Deze keer is de start een pandemie die een sociale en economische crisis is geworden en nu ook een financiële en politieke crisis dreigt te veroorzaken. Welke langetermijnontwikkelingen worden versterkt door de coronacrisis en welke trends worden in gang gezet?

Globalisering is een van de meest in het oog springende slachtoffers. Door de kredietcrisis kwam al een rem op het geloof om de wereld zoveel mogelijk open te gooien en markten hun gang te laten gaan, maar die rem gaat er nu nog harder op. Er is zeker niet in alle opzichten sprake van deglobalisering, maar regeringen en multinationals zullen wel meer oog krijgen voor het verkorten van productieketens en het inbouwen van zekerheden en reserveruimte in plaats van het uitsluitend mikken op zo goedkoop mogelijk produceren.

Deglobalisering valt samen met toenemende fricties tussen Amerika en China en meer internationaal wantrouwen tegenover Beijing. Volgens sommige experts is dan ook niet zozeer sprake van deglobalisering maar van dechinaficatie. Daartegenover staat dat de wereldleider van de afgelopen decennia in veel opzichten verstek laat gaan, wat China de kans geeft om politiek, economisch en militair meer een stempel te drukken op de wereld. 

De enorme bedragen die nu in de economie gepompt worden, leiden tot torenhoge schulden die de komende jaren weer teruggedrongen moeten worden. Belastingverhogingen lijken onvermijdelijk. Probleem is wel dat de productiviteitsstijging minder hard gaat en dat de bevolking in snel tempo vergrijst, waardoor het vermogen om belastingen op te brengen lager wordt. 

Het blijft de vraag hoe lang markten snel stijgende schulden blijven accepteren. Japan laat zien dat die bereidheid ver kan gaan. Maar er kan een omslagpunt komen, waarbij het vertrouwen snel in elkaar klapt. Een niet helemaal gelijkwaardig, maar wel duidelijk voorbeeld zijn de zuidelijke Amerikaanse staten ten tijde van de Burgeroorlog. De Confederates lieten de geldpers op volle toeren draaien om de oorlog tegen het Noorden te financieren. Dat was allemaal geen enkel probleem tot duidelijk werd dat het Zuiden de oorlog ging verliezen. Op dat moment stortte de Confederate Dollar in en ontstond hyperinflatie.

Van zuidelijke naar hedendaagse dollar. Ik lees steeds vaker verhalen dat de coronacrisis de definitieve neergang van de greenback als mondiale reservevaluta in gang zet, maar mensen onderschatten vaak hoe sterk en diep verankerd de dollar is in de wereldeconomie. Adam Tooze verwoordde het fraai: “The dollar system is inherently unstable, but so is a bicycle. They’re unstable, but if you’re a skilled rider of them, they’re great. And the Fed has demonstrated it’s a skilled rider of the dollar hegemony bike.”

The Economist toonde recentelijk aan dat de afgelopen halve eeuw tijdens wereldwijde groeiperiodes landen de neiging hadden om economisch te convergeren en tijdens zwakkere periodes juist meer verschillen lieten zien. Als dit nu ook weer opgaat, zal de kloof tussen de noordelijke en zuidelijke eurolanden groter worden. Daarmee zullen spanningen binnen de Eurozone toenemen en groeit de kans op speculatie op het einde van de euro. 

De coronacrisis versterkt grotendeels structurele ontwikkelingen die al gaande waren en blaast het schuldenprobleem in versneld tempo op tot onhoudbare proporties. Dit betekent neerwaartse druk op de groei en zal op politiek vlak tot grote spanningen leiden. Het is voor politici nu eenmaal makkelijker opereren in tijden waarin de economische taart groeit en het politieke debat ‘alleen maar’ bepaald wordt door hoe die grotere stukken taart uitgedeeld worden. Dit wordt anders als de taart krimpt. Dan dreigt een weinig smaakvol taartgevecht. 

ECR Research publiceert al 40 jaar volledig onafhankelijke analyses op het gebied van asset allocatie, wereldwijde financiële markten, politiek en valuta- & rentemarkten.

Lezers van Financial Investigator kunnen kosteloos kennismaken op www.ecrresearch.com