VanEck: Bevindt de waterstofmarkt zich op een kantelpunt?

September 9, 2024

Recente ontwikkelingen doen vermoeden dat het tij voor waterstof aan het keren is. Meer overheden committeren zich aan waterstofprojecten en technologische doorbraken verlagen de productiekosten van waterstof.

Door Roel Houwer, Senior Product Manager, VanEck

In de wereld van duurzame energie wordt waterstof al lange tijd gezien als een gamechanger, een veelzijdige brandstof met het potentieel om meerdere sectoren te verduurzamen. Ondanks deze belofte zijn er op de weg naar grootschalige toepassing van schone waterstof veel uitdagingen. Stijgende financieringskosten en logistieke problemen hebben de voortgang van nieuwe projecten belemmerd, waardoor de waterstofsector moeite heeft om terrein te winnen. Toch doen recente ontwikkelingen vermoeden dat het tij mogelijk aan het keren is. Meer overheden committeren zich aan waterstofprojecten en technologische door braken verlagen de productiekosten van waterstof.

Hoewel waterstof zelf voor het blote oog onzichtbaar is, wordt een kleurenpalet gebruikt om de verschillende productiemethoden en milieu-implicaties van de productie ervan weer te geven. Grijze waterstof, afkomstig van fossiele brandstoffen zonder CO₂-opslag, wordt geleidelijk uitgefaseerd ten gunste van de minder CO₂-intensieve blauwe waterstof – geproduceerd in combinatie met het afvangen en opslaan van CO₂, en groene waterstof – gegenereerd met duurzame energie door middel van elektrolyse en dus CO₂-vrij. Bovendien voegt de ontdekking van natuurlijke waterstofreserves, aangeduid als witte waterstof, een nieuwe dimensie toe aan de veranderende waterstofsector.

Toezeggingen van overheden en dalende kosten

Een van de belangrijkste indicatoren van het toenemende belang van groene waterstof is het groeiende aantal overheden dat zich hieraan committeert, zowel met het financieren van projecten als het faciliteren van de waterstofmarkt en infrastructuur. Nu veel landen ambitieuze klimaatdoelstellingen nastreven en de overgang maken naar duurzame energiebronnen, is waterstof naar voren gekomen als een mogelijk sleutelelement in de energietransitie. Een goed voorbeeld is het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) van de Europese Unie, dat heffingen oplegt bij de import van CO₂-intensieve producten en het gebruik van schone waterstof in moeilijk te verduurzamen sectoren zoals staalproductie stimuleert. De erkenning van de cruciale rol van waterstof werd ook benadrukt tijdens de COP28-klimaattop, waar overheden het belang onderstreepten van een snelle opschaling van de waterstofproductie. Schone waterstof biedt een schaalbare en kostenefficiënte oplossing voor het CO₂-vrij maken van vervuilende industrieën zoals staal, luchtvaart en maritiem transport. De toepassing strekt zich uit voorbij alleen de toepassing als brandstof en omvat bijvoorbeeld ook energieopslag en transport over lange afstanden. Hiermee positioneert waterstof zich als de hoeksteen van de toekomstige energiemarkt.

Waterstof kan tot 2050 cumulatief mogelijk 80 gigaton aan CO₂-uitstoot helpen vermijden.

Uitdagingen uit het verleden

Ondanks het potentieel wordt de weg naar de waterstofeconomie gekenmerkt door uitdagingen. Stijgende kosten, verergerd door inflatie, hebben aanzienlijke barrières opgeworpen voor de levensvatbaarheid van waterstofprojecten. De Global Hydrogen Review 2023 van het Internationaal Energieagentschap (IEA) benadrukte hoe zelfs lichte stijgingen in kapitaalkosten projectuitgaven aanzienlijk kunnen opdrijven, waardoor veel initiatieven economisch onhaalbaar worden.

Het macro-economische landschap lijkt echter te veranderen. Met de afnemende inflatie in een aantal grote economieën en ondersteunend overheidsbeleid wordt aan belangrijke voorwaarden voor lagere productiekosten van waterstof voldaan. Verwachte verlagingen van de rente bieden verlichting van financieringskosten, terwijl regelgevende initiatieven, zoals belastingkortingen voor productie en mandaten voor schone energie, verdere impulsen geven voor investeringen. De continuïteit van deze positieve trend op financiële markten is onzeker en hangt af van verschillende factoren. Deze kan dus niet gegarandeerd worden.

Technologische vooruitgang en projectpijplijn

Kijkend naar de toekomst is technologische innovatie de sleutel tot het ontsluiten van het volledige potentieel van groene waterstof. Vooruitgang in elektrolysetechnologie, gecombineerd met schaalvoordelen en dalende kosten van hernieuwbare energie, zal tegen 2030 de kosten van waterstofproductie naar verwachting aanzienlijk kunnen verlagen. Deze ontwikkelingen worden weerspiegeld in een groeiende projectpijplijn, met meer dan 1.400 aangekondigde initiatieven wereldwijd, waaronder elektrolyse- en infra­­structuurprojecten.

Waterstof positioneert zich als de hoeksteen van de toekomstige energiemarkt.

De Hydrogen Council schat dat deze inspanningen tezamen aanzienlijke emissiereducties kunnen opleveren, waarbij waterstof tot 2050 cumulatief mogelijk 80 gigaton aan CO₂-uitstoot kan helpen vermijden. Het behalen van deze doelstellingen is echter afhankelijk van een snelle opschaling van de productiecapaciteit en dit vereist substantiële investeringen en ondersteunende regelgeving.

Potentiële nieuwe markt: natuurlijke waterstof

De zoektocht naar schone waterstof heeft zich opmerkelijk genoeg inmiddels zelfs uitgebreid naar plekken waar men eerder niet verwachtte dat het zou voorkomen. Recente vondsten in bijvoorbeeld Frankrijk hebben aangetoond dat natuurlijke waterstof, ook wel bekend als witte waterstof, in aanzienlijke hoeveelheden kan voorkomen. Dit heeft geresulteerd in een golf van nieuwe exploratie-initiatieven naar en investeringen in witte waterstof. Indien succesvol kan witte waterstof een kostenefficiënt alternatief bieden voor op elektrolyse gebaseerde productiemethoden voor groene waterstof.

Kortom, de waterstofsector bevindt zich in een cruciale fase van ontwikkeling. Versterkt door toezeggingen van overheden, technologische vooruitgang en een groeiend aantal waterstofprojecten, komt waterstof naar voren als een veelzijdige, schaalbare (deel) oplossing voor de uitdagingen van de energietransitie. Hoewel uitdagingen blijven bestaan en de toekomstige macro-economische omgeving onzeker is, bieden deze ontwikkelingen mogelijk goede vooruitzichten voor degenen die willen beleggen in waterstof.