Helicoptergeld is onzinnig idee

April 21, 2020

Door Harry Geels

Landen als de VS en Hong Kong ‘geven’ geld aan hun burgers, ook wel helicoptergeld genoemd. Het is veel zinniger de aandacht te focussen op hoe de door de crisis geraakte bedrijven nu gered moeten worden.

Een onderdeel van het enorme Amerikaanse stimuleringspakket van meer dan $2 biljoen is het geven van $1.200 aan iedere volwassen Amerikaan met een Social Security Number (SSN), en $500 per kind, afhankelijk van de gezinssituatie. Ook in Hong Kong krijgt iedereen die ouder is dan 18 omgerekend $1.200 in zijn handje gestopt, allemaal met als doel de coronacrisis te bestrijden.

Geld weggeven zonder tegenprestatie wordt ook wel helicoptergeld genoemd en vertoont overeenkomsten met het idee van een basisinkomen. Het eerste is in principe eenmalig, het tweede heeft een permanent karakter. Het concept van helicoptergeld is al in 1969 geïntroduceerd door de econoom Milton Friedman in zijn artikel ‘The Optimum Quantity of Money’. Friedman stelde dat zoiets onorthodox is en eenmalig moet zijn. Tevens waarschuwde hij voor inflatie-effecten.

Onzinnig idee

Helicoptergeld is een onzinnig idee en wel om vele redenen. Ten eerste is het onbekend of het überhaupt werkt. De bedoeling is natuurlijk dat men het geld gaat uitgeven, maar in een crisis hebben mensen juist de neiging te sparen, het bekende appeltje voor de dorst. Je kunt het paard wel naar het water brengen, maar je kunt hem niet dwingen te drinken.

Ten tweede is er de vraag wie het wel of niet krijgt. Zo is er in de VS een discussie ontstaan over mensen die geen officiële verblijfsvergunning hebben, maar wel belastingen betalen via hun Tax Identification Number (TIN). Ook kan men zich afvragen of mensen met een hoog inkomen of veel vermogen ook helicoptergeld zouden moeten krijgen.

Dan is er de uitvoerbaarheid. Het geld moet overgemaakt worden, een heidens karwei, zeker als niet iedereen een bankrekeningnummer heeft. Wie krijgt het geld van de kinderen als de ouders gescheiden zijn? Het geld moet ook daadwerkelijk overgemaakt worden, iets waar bijvoorbeeld de zwaarbelaste Nederlandse belastingdienst niet op zit te wachten.

Ondermijning vertrouwen

Ten vierde ondermijnt helicoptergeld het vertrouwen in geld. Mensen krijgen via de media plaatjes van helicopters die geld uitstrooien in hun hoofd geprent. Verder wordt de geldhoeveelheid vergroot, hetgeen potentieel inflatoir is, wellicht niet meteen (zie punt 1), maar mogelijk later. Het gaat niet om kleine bedragen, zie onderstaande figuur die de M2-geldhoeveelheid in de VS weergeeft.

Economen zijn het er overigens niet over eens of de term helicoptergeld wel de juiste benaming is. Als de overheid gewoon extra schulden maakt, al dan niet monetair gefinancierd, die later weer terugbetaald worden, dan is het nu uitdelen van geld gewoon een sigaar uit eigen doos. Tekenend was de reactie van mijn vrouw en kinderen toen ik thuis helicoptergeld ter sprake bracht, onder groot schatergelach: ‘dat betalen we dan toch gewoon zelf!’

Afleidingsmanoeuvre

Helicoptergeld strooit vooral ook zand in de ogen. De kern van de zaak is hoe bedrijven kunnen overleven en mensen hun baan kunnen behouden. De overheid doet daar gelukkig al veel voor. Maar er zullen ook bedrijven gered moeten worden, zoals in de reisbranche en de luchtvaart. Denk aan de discussies in de media over Booking en KLM. Ik denk dat mensen in ons land eerder zitten te wachten op ‘eerlijke’ reddingen dan op helicoptergeld.

Als bijvoorbeeld de KLM moet worden gered, stel ik voor dat dit ook met een flink belang in aandelen wordt gedaan, dus uitbreiding van het aandelenkapitaal. Huidige beleggers betalen dan mee. Er is een ‘upside’ voor de belastingbetaler als het straks weer beter gaat met de KLM. Ook kan de overheid als groot aandeelhouder de salarissen van de top beknotten. Liever de inkomensongelijkheid opgelost dan wat extra honderdjes op de bank.

Disclaimer

Dit artikel bevat een persoonlijke opinie van Harry Geels.