Triodos Bank: Naar een post-groei-economie

28 november 2023

Triodos Bank presenteert vandaag haar Economic Outlook 2024. De wereldeconomie staat voor grote uitdagingen, waarvan de tekortkomingen van onze economische structuur de meest urgente zijn.

De kern van dit probleem is de afhankelijkheid van groei, die volgens Triodos Bank moet worden heroverwogen. Dit heeft substantiële implicaties voor beleggers, maar nog belangrijker, voor de toekomst van de mensheid.

'De aanhoudende ecologische achteruitgang en de toenemende ongelijkheid worden veroorzaakt doorhet niet-aflatende streven naar economische groei', zegt Hans Stegeman, Hoofdeconoom van Triodos Bank. 'Daarom moeten we de discussie blijven voeren over groei zelf en alternatieve routes zoeken naar een bloeiende en toekomstbestendige samenleving. Omdat Triodos Bank werkt aan de transitie naar een duurzame economie, willen wij hier een belangrijke rol in spelen.'

Bescheiden groei in het verschiet

Na tumultueuze jaren die werden gekenmerkt door de COVID-19-crisis, energie-uitdagingen en de aanhoudende oorlog in Oekraïne, is de wereldeconomie een relatief stabiele fase ingegaan. De wereldwijde vooruitzichten van Triodos Bank gaan uit van een bescheiden economische groei van 3,1% voor volgend jaar. Deze prognose houdt rekening met recessies in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, in combinatie met economische uitdagingen in de eurozone en Japan.

Hoewel deze groei onvoldoende is om het leven van mensen in opkomende markten te verbeteren, sluit deze wel aan bij de inspanningen van centrale banken om de inflatie te bestrijden door de rente te verhogen. Dit resulteert in hogere leenkosten en vervolgens lagere investeringen. Bovendien dragen aanhoudende geopolitieke zorgen, zoals de aanhoudende oorlog in Oekraïne, de escalatie van geweld in het Midden-Oosten en de handelsspanningen tussen China en de VS, bij aan de uitdagingen.

Deze magere groei blijft achter bij de verwachtingen van beleggers. Hogere eisen van beleggers aan het rendement, voornamelijk gedreven door marktgroei, zetten bedrijven ertoe aan zich te concentreren op efficiëntie, het terugkopen van aandelen of andere waardeverhogende strategieën.

Planetaire grenzen overschrijden

Deze lage wereldwijde groei voegt echter nog steeds economische activiteit toe ter grootte van de Britse economie. Volgens Triodos Bank is dit een punt van zorg. Naarmate de COP28-klimaatconferentie nadert, wordt het duidelijker dat we wereldwijd nog altijd niet in staat zijn om economische activiteit los te koppelen van negatieve effecten op het ecosysteem. Planetaire grenzen worden nu al overschreden.

Dit leidt tot de situatie dat het groei-afhankelijke economische systeem niet genoeg groeit. Tegelijkertijd is het duidelijk dat een toename van economische activiteit het ecosysteem zal schaden. 

Naar een post-groei-economie

In haar visie pleit Triodos Bank voor en gaat zij in op de weg naar post-groei. Dit houdt in dat de economie moet worden hervormd om minder afhankelijk te zijn van groei en tegelijkertijd welvaart voor iedereen te garanderen.

Triodos Bank vindt het belangrijk om te erkennen dat extra materiële welvaart niet noodzakelijkerwijs bijdraagt aan het algehele welzijn. Tegelijkertijd zal geen groei of zelfs een afname van de economische activiteit in welvarende landen de minder welvarende landen in staat stellen vooruitgang te boeken. Een hogere inclusieve groei kan daar een positief effect hebben op de levensomstandigheden.

De wegen naar post-groei vereisen radicale verschuivingen. Sommige sectoren moeten geleidelijk worden afgebouwd, terwijl andere moeten gedijen. Vervuilende sectoren, zoals fossiele brandstoffen, fast fashion en industriële landbouw, kunnen financiële waarde genereren, maar  tasten ecologische en sociale waarden aan en voegen weinig toe aan (toekomstige) welvaart.

In een post-groei-economie is er ruimte om te groeien voor bedrijven die netto positieve waarde creëren. Om deze transformatie mogelijk te maken, zijn aanzienlijke veranderingen nodig, van beleid tot gedrag.