Joeri de Wilde: Anti-woke is een bedreiging voor duurzaam beleggen

22 augustus 2023

Door Joeri de Wilde, Investment Strategist bij Triodos Investment Management

In de Verenigde Staten is de beweging tegen progressieve verandering – door sommigen ook wel de anti-woke-beweging genoemd – bezig met een effectieve kruistocht tegen duurzaam beleggen. Dit belemmert duurzame beleggers wereldwijd en het probleem kan groter worden als een dergelijk sentiment ook hier vaste voet aan de grond krijgt.

De ‘anti-woke-beweging’ bekommert zich tegenwoordig om veel meer dan genderneutrale toiletten en (in Nederland) het Sinterklaasfeest. De term ‘woke’ is een containerbegrip geworden voor alle progressieve initiatieven die links, ‘de elite’ of een minderheid aan de ‘gewone burger’ zou opdringen. Vooral in de VS spelen conservatieve belangengroepen hier slim op in, door alles wat ze niet aanstaat te voorzien van het woke-label. Sinds enige tijd valt ook duurzaam beleggen hieronder.

Effectief label

De Amerikaanse financiële sector loopt op het gebied van duurzaamheid traditioneel achter op Europa. Niettemin werden tot voor kort ESG-criteria en het stakeholder-denken ook in de VS steeds meer omarmd, zelfs door grote vermogensbeheerders als BlackRock. Dit was een aantal conservatieve belangengroepen een doorn in het oog. Duurzaam beleggen werd door deze groeperingen dan ook omgedoopt tot woke beleggen, en dit frame bleek effectief: het verkreeg de steun van vele Republikeinen. Dit leidde tot lastercampagnes, politieke druk en soms zelfs expliciete anti-ESG wetgeving.

Zulke wetgeving verbiedt publieke pensioenfondsen om in een aantal Republikeinse staten inmiddels duurzaamheidscriteria te laten meewegen in hun beleggingsbeslissingen. Dit zou ten koste gaan van het financiële rendement van de deelnemers en zou leiden tot het onterecht cancellen van bepaalde bedrijven. Dat duurzaam beleggen helemaal niet leidt tot een lager rendement wordt voor het gemak genegeerd.

Soortgelijke druk heeft geleid tot het opstappen van tien grote verzekeraars uit een internationaal verbond met als doel het vergroenen van verzekeringsportefeuilles. Dit verbond zou namelijk tot hogere prijzen voor de consument leiden. De dreiging van mogelijke mededingingszaken en het label woke verzekeraar werd deze verzekeraars te veel.

Wereldwijde gevolgen

Opvallend genoeg waren veel van de opgestapte verzekeraars Europees, zij het met activiteiten in de VS. Zo reikt de invloed van een kleine groep radicale conservatieven uit de VS dus tot ver buiten de landsgrenzen. Deze internationale invloed is ook via andere kanalen merkbaar.

Een hiervan is de aanhoudende strijd tegen de plannen voor verplichte duurzaamheidsrapportages voor grote Amerikaanse bedrijven. De Amerikaanse financiële toezichthouder Securities and Exchange Commission (SEC) wil in navolging van de EU ook dergelijke regels invoeren, maar door de grote ophef heeft de SEC de invoering van deze wet onlangs opnieuw uitgesteld, en wordt hij mogelijk afgezwakt. Conservatieven noemen de SEC inmiddels de ‘Securities and Environment Commission’. Het is niet ondenkbaar dat het trage proces in de VS er mede toe heeft geleid dat de EU haar rapportageverplichtingen deze maand heeft afgezwakt. Het onafhankelijke internationale orgaan International Sustainability Standards Board (ISSB) zet namelijk in op harmonisatie, wat in de praktijk dikwijls betekent dat de voorlopers hun plannen aan de achterblijvers moeten aanpassen. De afzwakking van internationale rapportageverplichtingen komt de diepgang en kwaliteit van duurzaamheidsanalyses bepaald niet ten goede. 

Ook de vooraanstaande Amerikaanse ratingbureaus worden op de korrel genomen. De Amerikaanse kredietbeoordelaar S&P Global, waar beleggers wereldwijd op vertrouwen voor hun duurzaamheidsanalyses, is deze maand gezwicht voor de druk en voorziet bedrijven niet langer van een ESG-score. S&P nam dit besluit nadat een conservatieve Amerikaanse openbare aanklager een onderzoek was gestart naar de ESG-analyses van S&P, omdat ‘te veel consumenten en investeerders (financiële) schade hebben ondervonden van de obsessie van de woke ESG-beweging met radicale sociale verandering.’

Wakker Europees anti-woke sentiment niet aan

Dat een kleine groep radicale Amerikaanse conservatieven wereldwijd zoveel invloed kan uitoefenen, is griezelig genoeg. Het is daarom zaak ervoor te zorgen dat hun invloed niet nog groter wordt. Europese politici kunnen hierbij een belangrijke rol spelen door het anti-woke sentiment hier niet verder aan te wakkeren. Dus onderwerpen ontdoen van het woke-label en op de inhoud bespreken. Dan heeft duurzaam beleggen weinig te vrezen. Onderzoek wijst namelijk uit dat mensen veel vaker dan gedacht voorstander zijn van progressieve plannen. Zou het de Nederlandse politicus die vorig jaar nog waarschuwde voor de gevaren van ‘wokisme’ lukken deze verkiezingsstrijd bij dit frame vandaan te blijven?