Dick Kamp: Verruim de verantwoordelijkheid van pensioenfondsen

14 maart 2023

Door Dick Kamp, Director Pension, Investment and Risk bij Milliman Pensioenen

Het zorgdragen voor uitkeringen is de primaire doelstelling van een pensioenfonds. De huidige tijd vereist echter een breder takenpakket.

In toenemende mate worden ethische keuzes meegenomen bij de uitvoering van het beleggingsbeleid van pensioenfondsen. Deze komen tot uitdrukking in ESG-beleid. Hiermee beoogt men om actief klimaatrisico’s te beperken en te voorkomen en een betere wereld te creëren aan de hand van de SDG’s.

Maar wat als het beheren van een (groot) collectief vermogen ‘harde’ morele verplichtingen schept, de verplichting om ‘het goede te doen’? Ik heb net het boek, The Good Ancestor, van Roman Krznaric gelezen. De schrijver betoogt dat we meer rekening zouden moeten houden met ons handelen en met de gevolgen daarvan voor onze nakomelingen vele generaties na ons. Hij is mede geïnspireerd door Noord-Amerikaanse indianenstammen, die bij hun besluitvorming rekening houden met het effect daarvan op de zevende generatie na hen.

De grote opgave

De mensheid staat voor de grote opgave de maatschappij te hervormen van één die de aarde uitput tot één die dat niet doet. Een circulaire maatschappij. Zover zij we nog lang niet. Technologisch zijn we er nog niet en ook de (politieke) besluitvormingsprocessen zijn er nog niet. Toch zijn deze hervormingen nodig, in het belang van de toekomstige generaties.

Het pensioenvermogen is (eigenlijk) het eigendom van de burgers. Ligt het dan ook niet voor de hand dat dat belegd wordt in het beter maken van de wereld van die burgers en toekomstige generaties? Dit zorgt voor rendementen (streven naar meer pensioenvermogen), werkgelegenheid en een betere (circulaire) wereld.

Uiteraard gelden hier de reguliere ‘prudent person’-regels. Op zorgvuldige wijze worden de investeringen gescreend. Verschil is echter wel dat bij deze nieuwe opzet expliciet aandacht is bij de investeringskeuze voor de impact voor de generaties na de onze.

Een ruimere definitie van de verantwoordelijkheid van een (nieuwe) pensioenfondsbestuurder ligt waarschijnlijk in het verschiet. De verantwoordelijkheid betreft uiteraard de zorg voor de deelnemer, maar ook de zorg voor een actieve verbetering van de wereld.

De jonge generatie

Bij een reportage over jonge aankomende pensioenfondsbestuurders bij EenVandaag op 20 februari 2023 articuleerde één van hen dat zij, vanwege het opgroeien in een andere tijd, zeer waarschijnlijk andere keuzes zou maken dan de huidige (oudere) bestuurders.

In een ander recent stuk in Financial Investigator, waarin jongeren werden geïnterviewd over hun inzichten in ESG-beleggen, klonk veel engagement, waarbij tevens werd geconstateerd dat ESG niet ten koste hoeft te gaan van het rendement.

In mijn gesprekken met de veelal 50-plus bestuurders krijg ik nog weinig positieve respons over het mogelijk actief ophalen van inzichten bij andere (jongere) generaties en daar het beleid op te baseren. Uit de woorden van de jonge bestuurders put ik hoop.

Wellicht ben ik te vroeg met mijn oproep voor een debat over het vergroten van de opdracht van pensioenfondsen, door het creëren van een betere wereld voor toekomstige generaties toe te voegen aan de huidige opdracht van het zorgdragen voor uitkeringen, en daarmee een ruimere verantwoordelijkheid toe te kennen aan de bestuurders. Waar zijn de visionaire fondsbestuurders?

Dit is de zestiende column in een serie over risicomanagement. De serie heeft tot doel de lezer te prikkelen en risicomanagement te beschouwen als een integraal onderdeel van het runnen van een pensioenfonds.

Meer columns van Dick Kamp