DNB: Rondetafelgesprek met pensioenfondsen over ESG-risicoanalyse
Klimaatverandering heeft ingrijpende gevolgen voor mensen, bedrijven en de economie. Pensioenfondsen zijn op grond van regelgeving verplicht om klimaat- en natuurrisico’s, evenals mensenrechten en sociale verhoudingen, mee te nemen in het risicobeheer van de beleggingsportefeuille.
Ter ondersteuning van de sector organiseerde DNB op 5 juni 2025 een rondetafelgesprek met kleine en middelgrote pensioenfondsen. Het doel van deze bijeenkomst was om praktijkervaringen uit te wisselen, gezamenlijke knelpunten te bespreken en richting te geven aan een proportionele en werkbare invulling van de wettelijke verplichting van artikel 135 PW, artikel 18 en artikel 29a van het Besluit FTK.
Tijdens de rondetafelsessie werd benadrukt dat klimaat- en natuurrisico’s reële en materiële financiële risico's vormen. Hierbij werd gewezen op fysieke risico’s als gevolg van extreem weer, transitierisico’s voortvloeiend uit beleidswijzigingen en reputatierisico’s bij niet passende duurzaamheidsinzet. Deze risico’s worden ook onderkend in analyses van onder meer de ECB. De ECB wijst erop dat klimaatverandering substantiële macro-economische en financiële gevolgen kan hebben, met een mogelijk verlies van 20% van het mondiale bbp tegen het einde van deze eeuw bij uitblijvend beleid.
Besluitvorming wordt vaak uitgesteld
Ook werd besproken dat besluitvorming ten aanzien van dit type risico’s in de praktijk vaak wordt uitgesteld. Dit is met name het geval wanneer deze risico’s zich geleidelijk aandienen of gepaard gaan met onzekerheid, ondanks dat de uiteindelijke impact aanzienlijk kan zijn. Deze praktijk sluit aan bij andere studies, zoals van de OECD (2021) en het IPCC (2022), waarin wordt gewezen op een structurele onderschatting van niet-lineaire en vertraagde risico’s.
Een ander belangrijk gespreksonderwerp betrof de aanwezigheid van impliciete aannames binnen het risicobeheer. DNB signaleert dat pensioenfondsen in de praktijk regelmatig uitgaan van veronderstellingen zoals:
- brede spreiding biedt afdoende bescherming tegen duurzaamheidsrisico’s;
- duurzaamheidsrisico’s manifesteren zich pas op de lange termijn;
- financiële markten prijzen duurzaamheidsrisico’s al volledig in;
- passief beleggen is onverenigbaar met het meenemen van ESG-risico’s.
Tijdens de rondetafel benadrukte DNB het belang om deze aannames expliciet te maken en kritisch tegen het licht te houden. Ook binnen de gebruikelijke beleggingshorizon kunnen materiële risico’s optreden, bijvoorbeeld in de vorm van veranderende regelgeving, juridische claims, reputatieschade of abrupte marktcorrecties.
Risicoanalyse op duurzaamheidsrisico’s
Een risicoanalyse helpt pensioenfondsen om op gestructureerde wijze inzicht te krijgen in de aard, impact en waarschijnlijkheid van duurzaamheidsrisico’s. Daarmee vormt het een belangrijke basis voor adequate risicobeheersing en het maken van verantwoorde beleidskeuzes. Begin 2024 gaf een groot aantal pensioenfondsen aan nog geen risicoanalyse op duurzaamheidsrisico's te hebben uitgevoerd. DNB heeft deze fondsen verzocht alsnog een analyse op te stellen, met als deadline 1 september 2025.
De vernieuwde klimaat- en natuurgids
De vernieuwde klimaat- en natuurgids van DNB, die binnenkort verschijnt, biedt pensioenfondsen concrete ondersteuning bij het uitvoeren van een risicoanalyse. De gids bevat onder meer een stapsgewijze aanpak, voorbeelden van scenarioanalyses en andere good practices uit de sector.
