KPMG: Banken worstelen met grip op kosten

25 april 2022

Dankzij verdergaande digitalisering en hoge inzet op fraudebestrijding zijn de operationele kosten in verhouding tot de inkomsten van de vier grote banken in Nederland in 2021 met 4% gestegen tot meer dan 70% ten opzichte van het jaar daarvoor. Dat is één van de conclusies uit het State-of-the-Banks rapport van accountancy- en adviesbedrijf KPMG dat jaarlijks inzage geeft in de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de bankensector.

Verder heeft de duurzaamheidsagenda grote invloed op alle bankzaken. Zo is de verschuiving naar duurzaam financieren in volle gang. Waar de aandacht bij ING, Rabobank, ABN AMRO en De Volksbank vooral uitgaat naar klimaatverandering met emissiereductieprojecten, is er nog veel terrein te winnen op het vlak van biodiversiteit, mensenrechten en gelijke beloning. KPMG publiceert voor het derde achtereenvolgende jaar het State-of-the-Banks rapport over de Nederlandse bankensector.

De lage rentemarges hebben tot dusver grote invloed gehad op de inkomsten van de vier grote banken. Samen waren ING, Rabobank, ABN AMRO en de Volksbank goed voor een nettowinst van 9,9 miljard euro in het afgelopen jaar. Daarbij zagen ING en Rabobank hun inkomen stijgen, waar ABN AMRO en de Volksbank een inkomstendaling noteerden in 2021.

Alle vier de banken hebben moeite met hun kosten onder controle te houden. Dat is vooral te wijten aan de vele inspanningen om witwaspraktijken te voorkomen, investeringen in digitale dienstverlening en compensatiemaatregelen voor bijvoorbeeld teveel betaalde rente op doorlopende kredieten. Inmiddels is 15% van het bankenpersoneel actief betrokken bij fraudebestrijding. Bij ABN AMRO is dat zelfs meer dan 20% met 5100 medewerkers.

Met uitzondering van ING zijn de IT-kosten bij alle overige banken ook flink gestegen; een stijging van 22 miljoen euro bij de Rabobank, 7 miljoen euro bij ABN-AMRO en bij de Volksbank zijn de IT-kosten bijna verdubbeld van 35 naar 60 miljoen euro in een jaar tijd. Allemaal met het doel de bankbedrijven volledig te digitaliseren.

Wat verder opvalt, is dat duurzaamheid inmiddels volledig verankerd is in de kredietverstrekking bij de vier banken. In een rap tempo worden projecten gefinancierd voor bijvoorbeeld het terugdringen van emissie-uitstoot op weg naar een duurzame net-zero samenleving in 2050. Het inschatten van kansen en risico’s bij klimaatverandering gaat steeds beter.

Tegelijkertijd moeten banken nog veel ontdekken als het gaat om verzameling van de juiste gegevens. Zo is er sprake van een zogeheten iteratief proces waarbij meetinstrumenten voortdurend worden aangepast bijvoorbeeld bij investeringen in de olie- en gasindustrie waar zowel grote risico’s als kansen aan de orde zijn.

“Banken gaan opnieuw onzekere tijden tegemoet mede door de oorlog in Oekraïne, schaarste in voedsel- en productieketens, een grote duurzaamheidsopgave, toenemende wet- en regelgeving en consumenten en bedrijven die mede dankzij digitalisering steeds minder loyaal zijn. Het moet ook een duidelijk signaal zijn voor de overheid dat banken zich grote zorgen maken om de oplopende kosten door steeds strengere wet- en regelgeving,” vertelt Lennart de Vries, Head of Banking Advisory bij KPMG.

Over het onderzoek

KPMG geeft in het State-of-the-Banks rapport duiding aan feiten en cijfers die met elkaar te vergelijken zijn. Sinds 2020 publiceert KPMG jaarlijks de voornaamste trends en ontwikkelingen van de bankensector aan de hand van een uitgebreide analyse van de resultaten van ING, Rabobank, ABN AMRO en De Volksbank.