Van Lanschot Kempen: De uitkomsten van een CO2-schokanalyse

Van Lanschot Kempen: De uitkomsten van een CO2-schokanalyse

ESG-investing Climate Change ESG
Duurzaam (10) energietransitie

Van Lanschot Kempen zoekt naar mogelijkheden om het CO2-risico in portefeuilles van klanten te verminderen en te beleggen in de transitie naar een duurzame economie. Volgens een CO2-schokanalyse van deze wealth manager kunnen aandelenkoersen wereldwijd met 30% dalen bij een stijging van de CO2-prijs met $ 100.

De gevoeligheid van de aandelenmarkten voor een stijging van de CO2-prijs is in de afgelopen 12 maanden toegenomen als gevolg van de stijgende energieprijzen en geopolitieke spanningen. Van Lanschot Kempen heeft zijn model voor de berekening van de impact van een plotselinge wereldwijde stijging van de CO2-prijzen - veroorzaakt door de heffing van CO2-belasting of door de handel in emissierechten (ETS) - bijgewerkt.

De analyse van de wealth manager richt zich op hoe de impact van klimaatverandering kan worden geïntegreerd in beleggingsanalyses om de portefeuilles van langetermijnbeleggers te beschermen en te verbeteren. Van Lanschot Kempen gaat uit van een worst-casescenario, maar naar verwachting worden de gevolgen over een aantal jaren gespreid. 

Maarten Edixhoven, Bestuursvoorzitter van Van Lanschot Kempen: ‘Door de huidige energiecrisis is de zorg ontstaan dat het halen van de wereldwijde klimaatdoelstellingen minder urgent is geworden. Door de enorme impact op ons milieu en de natuur zien we dat de aanpak van de klimaatcrisis nog steeds een zeer hoge prioriteit moet hebben. We zijn van mening dat de focus op het verminderen van de CO2-uitstoot op middellange termijn alleen maar groter moet worden.’

Hij vervolgt: Als ondernemende wealth manager met een sterke focus op duurzaamheid, proberen we een gids te zijn voor onze klanten tijdens de huidige klimaat- en energietransitie. Het verminderen van het CO2-risico in portefeuilles is hierbij essentieel. Daarnaast zoeken we naar mogelijkheden om te beleggen in de transitie naar een duurzame economie, voor zowel beleggings- en niet-beleggingsgerelateerde diensten voor onze klanten.'

Zo zijn beleggingen geheralloceerd naar ondernemingen die een lagere CO2-uitstoot hebben of die zich richten op de klimaattransitie. 'We beleggen ook in groene technologieën in zowel de private als de publieke markten.’

De huidige CO2-prijs moet omhoog om de doelstellingen van Parijs te halen en geopolitieke risico’s zorgen voor verminderen energiezekerheid.

De oorlog in Oekraïne en de noodzaak voor Europa om minder afhankelijk te zijn van de invoer van Russisch gas hebben de behoefte aan betaalbare financiering van groene energieoplossingen versneld. Tijdens COP27 riep het IMF op tot een CO2-prijs van $ 75 per ton., maar verschillende instellingen, zoals het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) en het Network for Greening the Financial System (NGFS) schatten op dit moment dat een CO2-prijs van ruim $ 100 nodig is om de doelstellingen van het Parijs-akkoord te halen.

Volgens de Wereldbank is op slechts 23% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen een CO2-beprijzingsmechanisme van toepassing4. Het IMF schat dat de wereldwijde gemiddelde CO2-prijs momenteel niet meer dan 5 dollar (per tCO2e) bedraagt.

Daarnaast maakt de noodzaak van energie-onafhankelijkheid - die de algemene trend van deglobalisering weerspiegelt - het steeds waarschijnlijker dat de prijzen voor CO2-uitstoot in de komende jaren snel gaan stijgen en dat deze gaan gelden voor steeds meer ondernemingen met een grote uitstoot.

Impact van een stijging van de wereldwijde CO2-prijs met $ 100 volgens het basisscenario

Gegeven dat de opwarming van de aarde steeds sneller verloopt, heeft Van Lanschot Kempen de raming voor de CO2-prijsstijging in haar basisscenario verhoogd van $ 75 (van een jaar geleden) naar $ 100. Een jaar geleden gaf het model aan dat een stijging van $ 75 de wereldwijde aandelenwaarderingen met 4-20% zou doen dalen.

In de nieuwste analyse stelt Van Lanschot Kempen in het basisscenario een prijsstijging van $ 100 per tCO2e op de Scope 1- en 2-emissies van vervuilende bedrijven voor. Hierdoor kan de waarde van aandelen wereldwijd met gemiddeld 6% dalen en die van Europese aandelen (met inbegrip van het Verenigd Koninkrijk) met 9%. Als de CO2-prijs zou worden toegepast voor de scope 1-, 2-en 3-uitstoot van vervuilers, zouden de aandelenkoersen gemiddeld met 30% dalen.

Het effect van hogere CO2-prijzen verschilt echter sterk per markt. Duurzame indices ondervinden veel minder negatieve gevolgen dan hun traditionele tegenhangers. Europese aandelen (inclusief het Verenigd Koninkrijk) worden meer getroffen door een Scope 1-3-belasting (30%) dan een duurzame portefeuille die bijvoorbeeld is belegd in een index van op duurzaamheid gescreende Europese aandelen (3%).

Impact van stijging van de wereldwijde CO2-prijs met $ 150

Waarschijnlijk is een stijging van de gemiddelde wereldwijde CO2-prijs met $ 100 niet voldoende om de doelstellingen van Parijs te halen. Een secundair schokscenario, dat verder kijkt dan de klimaatdoelstellingen van Parijs, op basis van  een prijsstijging van $ 150 per tCO2e laat zien dat bij een hoger CO2-prijsniveau de aandelenkoersen op termijn nog sterker zullen dalen.

Van Lanschot Kempen is van mening dat de prijs in ontwikkelde landen moet stijgen met $ 150 om de doelstellingen van Parijs te halen. De huidige beloften van overheden lijken hierin niet te voldoen. Een prijsstijging van $ 150 per tCO2e op Scope 1- en 2-uitstoot van vervuilende ondernemingen kan de waarde van wereldwijde aandelen met gemiddeld 9% doen dalen en kan tot gevolg hebben dat Europese aandelen 13% minder waard worden.

Als de belasting wordt toegepast op scope 1-, 2- en 3-uitstoot van ondernemingen, kunnen aandelen wereldwijd gemiddeld 43% minder waard worden en kunnen de aandelenkoersen in Europa 44% dalen. Ook verschilt het effect per markt, duurzame indices blijken echter aanzienlijk beter beschermd tegen de schokken van een klimaattransitie. De wereldwijde duurzame aandelenindices dalen bijvoorbeeld met 6-9% en de Europese duurzame indices met 4%, zoals hieronder getoond.

Michel Iglesias del Sol, Chief Investment Strategist, en Arif Saad, Co-Head Investment Strategy UK voegen hieraan toe: 'Uit onze analyse blijkt dat de gevoeligheid van de aandelenmarkten voor een hogere CO2-prijs in het afgelopen jaar is toegenomen. Dit ondanks het feit dat Covid-19 het internationale reisverkeer tijdelijk tot stilstand bracht en meer ondernemingen klimaatdoelen aankondigden. De CO2-prijs moet omhoog als we de uitstoot sterk terug willen dringen. Maar hoe groter die stijging, hoe groter de gevolgen voor de aandelenwaarderingen.’

En ze voegen hieraan toe: 'Ons onderzoek geeft aan dat de kosten en voordelen van decarbonisatie nog niet volledig in de aandelenmarkten zijn opgenomen. Langetermijnbeleggers, zoals pensioenfondsen, moeten hun aandelenportefeuilles herpositioneren om deze beter bestand te maken tegen veranderingen in de CO2-beprijzing en regelgeving. Dit kan betekenen dat ze minder moeten gaan beleggen in standaardindices of dat ze alternatieve duurzame benchmarks moeten gaan volgen. Zoals de analyse aangeeft, is een index die bestaat uit ondernemingen die voorlopen op het gebied van duurzaamheid of de energietransitie, beter beschermd tegen de risico’s van een hogere CO2-prijs.'

Zorgvuldig samenstellen van een beleggingsportefeuille kan de klimaatrisico sterk beperken

De keuze van een passende duurzame benchmark voor een wereldwijde aandelenportefeuille kan daardoor het CO2-prijsrisico met 70-80% verminderen. Voor een Europese aandelenportefeuille kan dit risico worden verminderd met 90%.

Uit de analyse van Van Lanschot Kempen blijkt hoe initiatieven ter bestrijding van klimaatverandering kunnen worden geïntegreerd in beleggingsanalyses om de portefeuilles van langetermijnbeleggers te beschermen en te versterken. Dit kan worden bereikt door het klimaattransitiersico voor bestaande aandelenbelangen te verminderen en tegelijkertijd bijvoorbeeld bestaande aandelenbelangen te verruilen voor aandelen in ondernemingen die zich richten op een lage CO2-uitstoot of op de klimaattransitie. Een ander voorbeeld is het beleggen in groene technologie door middel van nieuwe, gerichte allocaties binnen zowel private als publieke markten.

Thematische strategieën met een focus op schone energie, schoon water, voedselvoorziening en landbouwgrond zijn belangrijke allocaties voor de lange termijn die naar verwachting zullen profiteren van de klimaattransitie en die fysieke klimaatrisico’s zullen beperken. Dit geldt ook voor aanvullende beleggingskansen op het gebied van infrastructuur (beursgenoteerd en niet-beursgenoteerd) en op impact gerichte private-equity-strategieën met een focus op disruptieve technologieën.