Frans Verhaar: Toenemende druk op impactbeleggen vraagt om reality check
Door Frans Verhaar, Managing Director, Head of Contintental Europe at bfinance
Een paar jaar geleden leek impact equity het ideale antwoord op een oud vraagstuk: hoe maak je de wereld beter zonder in te leveren op rendement? De belofte van ‘non-concessionary returns’ – wél impact, géén financiële opoffering – maakte furore onder institutionele beleggers. Maar recente cijfers zetten dat optimisme onder druk. De harde waarheid: veel impactfondsen blijven structureel achter bij de markt.
Neem wereldwijde impactfondsen in beursgenoteerde aandelen. Over de afgelopen drie jaar bleven ze gemiddeld 6,4% per jaar achter op de MSCI ACWI-index, over vijf jaar was het verschil 3,8% – netto, dus na kosten. En hoewel er positieve uitschieters zijn, is de trend overduidelijk. Nu veel beleggers aankomen op het cruciale drie- of vijfjarige evaluatiemoment, dringt de vraag zich op: is het geloof in impact zonder concessies nog houdbaar?
Impact ≠ ESG
Een deel van de verwarring zit in de definitie. Impact is niet hetzelfde als ESG. ESG beoordeelt hoe een bedrijf opereert. Impact kijkt naar wat een bedrijf doet. Het draait om intentie, meetbare uitkomsten en toegevoegde waarde. Een fonds dat in watertechnologie of biodiversiteit belegt, is niet automatisch een impactfonds. Toch wemelt het in de praktijk van de ‘grijze zones’ waarin thema’s leidend zijn, maar de meetbaarheid en intentionaliteit dun gezaaid.
Die verscheidenheid zorgt voor een brede, maar ook lastig vergelijkbare markt. Inmiddels zijn er meer dan 125 fondshuizen met impact equity strategieën – dubbel zoveel als twee jaar geleden – variërend van groeiaandelen tot value-benaderingen. Maar juist die heterogeniteit maakt benchmarking complex.
De ‘perfecte storm’
De tegenwind voor impactfondsen komt niet uit het niets. Er was sprake van een samenloop van recente marktfactoren die juist in combinatie een giftige cocktail vormden:
- Indexconcentratie: De zogenaamde ‘Magnificent Seven’ – mega tech-aandelen zoals Apple en Nvidia – bepaalden het beeld. In 2023 waren ze goed voor meer dan 60% van het rendement van de S&P 500. Impactfondsen hadden gemiddeld slechts 3,4% blootstelling.
- Sector bias: Impactfondsen mijden logischerwijs fossiele energie. Maar in jaren waarin olie en gas floreren, zoals 2022, levert dat een stevige achterstand op.
- VS-underweight: Veel impactstrategieën zitten structureel onderwogen in Amerikaanse aandelen. Gezien de sterke prestaties van de VS ten opzichte van Europa of opkomende markten wreekt zich dat.
Verwachtingen versus werkelijkheid
Toch verwachten de meeste institutionele beleggers géén concessies. Bij bfinance zien we dat vrijwel alle klanten rendementen willen die minimaal marktconform zijn – na kosten. Slechts een kleine minderheid (ongeveer 11%, aldus GIIN) is bereid een lager rendement te accepteren voor publieke impactstrategieën.
En daar wringt het. Als impactportefeuilles systematisch anders zijn dan de index – qua sector, regio en stijl – is het dan wel eerlijk om ze af te rekenen op diezelfde index? Of moeten we toleranter zijn voor tijdelijke afwijkingen, zolang de langetermijnimpact overeind blijft?
Kaf van het koren
De druk op impactmanagers neemt toe. Sommigen reageren verstandig: meer risicospreiding, scherpere waarderingsdiscipline, beter risicobeheer. Anderen schaven stiekem aan hun impactdoelstellingen om dichter bij de benchmark te komen. Maar dat ondermijnt juist het onderscheidend vermogen van impactbeleggen.
Deze fase is bepalend. Veel fondsen bereiken nu de evaluatiemomenten die bepalen of beleggers blijven of uitstappen. Strategieën zonder heldere impactfilosofie – of zonder steun van geduldige institutionele beleggers – zullen het moeilijk krijgen.
Toch hoeft dat geen slecht nieuws te zijn. Deze 'zuivering' kan juist leiden tot een sterkere groep aanbieders: partijen die écht staan voor hun missie en die bereid zijn de lange adem te tonen die impact vraagt.
Wat nu?
Beleggers moeten zich niet laten afschrikken door de krantenkoppen. Ja, de sector heeft het moeilijk. Maar de spreiding tussen fondsen is groot. Juist nu is het zaak om kritisch te selecteren: sluit de benchmark aan bij de strategie? Past het verwachte rendement bij de impact die je wilt realiseren? En hoeveel relatieve volatiliteit ben je bereid te accepteren?
Impactbeleggen is geen hype, maar ook geen garantie. Het vraagt helderheid, discipline, en soms een ongemakkelijk gesprek over verwachtingen. Maar voor wie bereid is om verder te kijken dan de korte termijn, blijft het een veelbelovende route – naar rendement én resultaat.
