Stephan Langen: Biodiversiteits- en klimaatcrisis is mensenwerk

23 april 2024

Door Stephan Langen, Hoofd Portfoliomanagement bij ASN Impact Investors

Mensen in opkomende landen hebben een opmerkelijke positie in de wereldwijde ecologische crises. Enerzijds zijn ze vaak afhankelijk van de natuur voor hun inkomen, anderzijds leven ze in de meest kwetsbare gebieden op aarde. Microfinanciering is als beleggingscategorie uitstekend geschikt om het sociale aspect van klimaat en biodiversiteit in uw portefeuille in te vullen.

Ik mocht recentelijk deelnemen aan een paneldiscussie op het Financial Investigator-seminar ‘Biodiversity & Climate’. Daar viel mij op dat veel financiële partijen volop bezig zijn met het in kaart brengen van de risico’s van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies in hun portefeuilles. Dat is mooi, want inzicht in de mogelijke verliezen is een sterke inspiratiebron voor acties om die risico’s te mitigeren.

Reductie van verliezen is niet genoeg

Toch is het niet meer dan een begin. Dat was mijn boodschap op het seminar. Reductie van verliezen is niet genoeg, want een lager verlies van biodiversiteit is nog steeds een verlies. Mijn oproep was daarom om ook zoveel mogelijk biodiversiteit te herstellen en te beschermen waar dat nodig is.

Wat minder aan bod kwam tijdens het seminar, maar wat minstens zo belangrijk is, is het sociale aspect van de klimaat- en biodiversiteitscrises. En dat brengt me op het volgende.

Microfinanciering en impactbeleggers

Impactbeleggers met een lange staat van dienst investeren er van oudsher al in: microfinanciering. Voor wie niet bekend is met microfinanciering: dit zijn doorgaans leningen aan en deelnemingen in Microfinancieringsinstellingen (MFIs). Dat zijn financiële instellingen in voornamelijk emerging markets die kleine leningen geven aan lokale ondernemers om een eigen bestaan op te kunnen bouwen.

U moet zich voorstellen dat u een lening verstrekt aan een MFI, die deze lening vervolgens aanwendt om kleine bedragen uit te lenen aan vele duizenden klanten. Als u dan een portefeuille opbouwt van tientallen MFIs, wordt het risico van non-performing loans enorm gespreid over honderdduizenden of zelfs miljoenen eindklanten. De fondsen die in MFIs investeren zijn bovendien in de regel over vele landen gespreid, wat de risico’s verder mitigeert.

Spectaculair lage default

Goed geselecteerde MFIs verstrekken leningen tegen een betaalbare rente en kennen al decennialang een spectaculair lage default rate. Zelfs tijdens en na corona hoefden maar weinig leningen te worden afgeschreven. Dat zat hem deels in de ervaring van de leninggevers, die vaak schouder aan schouder naar oplossingen zoeken om hun afnemers door een crisis te loodsen. Hun geduld, gecombineerd met de lokale weerbaarheid van hun klanten, dempt de risico's.

De rendementen die met de leningen behaald worden zijn ook nog eens stabiel. Daarmee is microfinanciering een mooie aanvulling op een impactportefeuille van institutionele beleggers, waarbij de optimale portefeuille vanuit risico- en rendementsperpectief verbeterd kan worden.

Financiële inclusie in kwetsbare biotopen

Waarom breng ik dit nu te berde? Microfinanciering gaat over financiële inclusie. Door middel van kleine geldleningen krijgen mensen die geen toegang hebben tot het financiële systeem tóch de mogelijkheid om een bestaan op te bouwen. Hun financiële weerbaarheid wordt ermee vergroot.

Veel van de landen waar microfinanciering wordt verstrekt, liggen in een brede band rond de evenaar. Laat dit nou net het gebied zijn waar ook de belangrijkste, maar helaas ook de meest kwetsbare biotopen ter wereld zich bevinden. Deze biotopen hebben een enorme waarde voor ecosysteemdiensten waarop de economische activiteit gebaseerd is. Zie hier de wisselwerking tussen investeren in mensen en in biodiversiteit.

Raakvlakken met biodiversiteit

Want financiële inclusie heeft raakvlakken met biodiversiteit en klimaat. Wie een beter inkomen heeft, hoeft niet meer afhankelijk te zijn van stroperij of sprokkelhout. Wie voorraad kan houden, zaden kan inkopen en toegang heeft tot meer informatie, verbetert zijn landbouwmethoden.

En wie over meer middelen beschikt, zal zich ook beter kunnen aanpassen aan de gevolgen van weersextremen of verlies van biodiversiteit kunnen voorkomen. Reken maar dat in de landen waar we het over hebben, de mensen heel goed snappen en voelen hoe afhankelijk de economie is van de ecosysteemdiensten die de natuur biedt.

Aanvulling op een gebalanceerd portfolio

Zo bezien is microkrediet een medaille met alleen maar goede zijden. Op deze plek is het ook relevant om vast te stellen dat het een investering betreft met een rendement dat zich niet stoort aan de waan van de dag op de beurzen. Dus uit oogpunt van asset allocatie toch een mooie aanvulling op een gebalanceerde portfolio.

Voor wie klaar is met de inventarisatie van biodiversiteitsrisico's en op zoek gaat naar positieve impact, lijkt het me bijna laaghangend fruit.

Stephan Langen is Hoofd Portfoliomanagement bij ASN Impact Investors. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Meer columns van Stephan Langen