Stephan Langen: Het achterhoedegevecht rond investeren in fossiel

27 februari 2024

Door Stephan Langen, Hoofd Portfoliomanagement bij ASN Impact Investors

Nu een derde groot pensioenfonds uit fossiele beleggingen stapt, steekt de discussie weer de kop op: helpt desinvesteren een sector verduurzamen, of kom je juist verder met engagement of zelfs activisme? Wat mij betreft is het een achterhoedegevecht.

Moet je als grote belegger geïnvesteerd blijven in grote oliebedrijven? De vertrouwde argumenten vóór en tegen stonden vorige week weer opgesomd in het FD, in het artikel Pensioenfondsen onder vuur: 'Als je fossiele beleggingen dumpt heb je geen invloed meer'.

Ligt u ook onder vuur? Hou dan vol, want de discussie wordt gevoerd met de verkeerde argumenten.

De 'blijvers' stellen dat je iets bereikt bij fossiele bedrijven door als aandeelhouder duurzaamheid op de agenda te zetten, bijvoorbeeld door mee te stemmen met de aandeelhoudersresoluties, of door de dialoog met het bestuur te voeren via engagement. Ze zeggen dat je dan wel wat geduld met ze moet hebben, want de transformatie van een onderneming met fossiele brandstoffen als core business is niet van vandaag op morgen een feit. Bovendien, zo zeggen de blijvers, zijn oliebedrijven onmisbaar voor de energietransitie. Voor dat laatste argument mis ik toch echt steekhoudende argumenten.

De 'vertrekkers' in de discussie stemmen intussen liever met de voeten: alleen door desinvesteringen, door een onderneming kapitaal te onthouden, dwing je haar de strategie fundamenteel te wijzigen. De 'blijvers' brengen hier dan weer tegenin dat de plek van kritische vertrekkers snel wordt ingenomen door coulantere aandeelhouders. Die laten alles bij het oude, zodat de desinvestering contraproductief werkt. Het kunnen claimen iets goed te doen, prevaleert blijkbaar boven het duidelijke kwaad niet méér te doen.

Voor een belegger die handelt vanuit de overtuiging dat de economie van de toekomst fossielvrij is, is bovenstaande discussie niet relevant. Die belegt namelijk niet in bedrijven met fossiele kernactiviteiten. En die is ook geen partij in bovenstaande discussie, waarin partijen die de echte keuze niet durven maken elkaar de maat nemen.

Daarmee wil ik niet zeggen dat instrumenten als engagement geen plek hebben bij duurzaam beleggen. Het werkt wel degelijk, mits het niet is gericht op wát een bedrijf doet, maar op hoe het die activiteiten uitvoert en in dit geval hoe duurzaam de bedrijfsvoering is. En als je de zaken wil escaleren, zie ik ook mogelijkheden tot succes met het agenderen van duurzame voorstellen als aandeelhouder.

Maar zet het dan wel op de agenda van een bedrijf dat past binnen een duurzame toekomst. Er zijn prachtbedrijven die met hun oplossingen de duurzame transitie werkelijk versnellen, maar met hun activiteiten wel een CO₂-footprint hebben. In zo'n geval zijn we vol overtuiging aan boord, maar voeren we met net zoveel overtuiging het gesprek over decarbonisatie van de activiteiten.

We zien nog steeds een voorkeur voor financieel rendement boven maatschappelijk rendement. We denken nog steeds in economische en niet in ecologische termen. Natuurlijk, bij duurzaam investeren horen lastige dilemma's. Maar de keuze voor een fossielvrije toekomst geeft je als investeerder wel duidelijk richting. En het bevrijdt je uit het welles-nietesmoeras waarin de fossiele discussie hopelijk een keer helemaal wegzakt.  

Stephan Langen is Hoofd Portfoliomanagement bij ASN Impact Investors. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Meer columns van Stephan Langen