LFDE: Mission impossible?

October 16, 2025

De centrale banken stellen zich de vraag wat hun taak precies is. In Europa zijn verschillende pistes geformuleerd om het mandaat van de Europese Centrale Bank (ECB) te vernieuwen zonder het oprichtingsverdrag fundamenteel te wijzigen.

Want hoewel het hoofdmandaat van de ECB strikt genomen prijsstabiliteit is, bestaat haar secundaire doelstelling, zoals gedefinieerd in artikel 105 van het Verdrag van Maastricht, erin 'het algemene economische beleid van de Unie te ondersteunen', namelijk 'een duurzame en niet-inflatoire groei, met inachtneming van het milieu (...), een hoog niveau van werkgelegenheid en sociale bescherming.' Dat stelt Alexis Bienvenu, Portfoliomanager bij La Financière de l’Échiquier (LFDE).

Op basis hiervan zijn er ideeën ontstaan, zoals het vaststellen van preferentiële rentetarieven voor ‘groene’ beleggingen, of, nog radicaler, zoals Emmanuel Macron heeft bepleit, het vaststellen van een doelstelling voor groei en decarbonisatie. De druk om het Europese mandaat ruimer te interpreteren is voelbaar.

Beperking mandaat Fed

In Washington is het omgekeerde gaande. Onlangs is een initiatief ontstaan om de reikwijdte van het mandaat van de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) te beperken. Tot nu toe heeft de Fed een uitgebreid mandaat met twee belangrijke facetten: het beheersen van de inflatie en het bevorderen van volledige werkgelegenheid. Het doel van de Price Stability Act, die wordt gesteund door een groep Republikeinse volksvertegenwoordigers onder leiding van de voorzitter van de Commissie Financiële Diensten van het Huis van Afgevaardigden, de heer French Hill, zou zijn om het mandaat van de Fed te beperken tot het beheersen van de inflatie.

Hoe verrassend dit ook mag zijn, vooral in een context waarin de Amerikaanse werkgelegenheid tekenen van verzwakking vertoont, beroept dit initiatief zich toch op een terugkeer naar de typische bronnen van de MAGA-beweging. De oorspronkelijke taak die de Fed bij haar oprichting in 1913 op zich nam, bestond namelijk voornamelijk uit het handhaven van de bancaire en monetaire stabiliteit van het land, dat te maken had met steeds terugkerende financiële crises. Pas in de context van de jaren 1970, die gekenmerkt werd door een explosieve stijging van de werkloosheid en de inflatie, kreeg de Fed een doelstelling op het gebied van werkgelegenheid toegewezen.

Sindsdien moet zij laveren tussen haar twee mandaten, waarbij zij het ene voor het andere moet opofferen wanneer die op korte termijn onverenigbaar lijken. Toen de inflatie en de werkloosheid begin jaren tachtig stegen, kreeg het drastisch verhogen van de rente om de inflatie te bestrijden tijdelijk voorrang op het ondersteunen van de werkgelegenheid.

Terugkeer naar oorspronkelijke mandaat

Het voorstel om terug te keren naar het oorspronkelijke mandaat zou twee voordelen hebben: meer duidelijkheid en geen conflict tussen de twee onderdelen van het mandaat. De maatschappelijke en politieke acceptatie ervan zou daardoor niet noodzakelijkerwijs afnemen, aangezien de onvrede over inflatie potentieel even groot is als die over werkloosheid, zolang deze laatste relatief gematigd blijft.

Bovendien beschikt een centrale bank niet over specifieke hefbomen op het gebied van werkgelegenheid, bijvoorbeeld op het gebied van opleiding, belastingen of industriebeleid. Waarom zou je haar dan betrekken bij zaken waar ze niet effectief kan zijn? Vanuit dit oogpunt bekeken kan het principe ‘less is more’ wel eens van toepassing zijn op de taken van centrale banken.

De uitkomst van het debat staat nog niet vast en zal waarschijnlijk ook nooit definitief zijn. De wisselende dynamiek tussen de wens om de taken van centrale banken uit te breiden of te beperken, zal de mondiale liquiditeit blijven sturen. Daarom moeten beleggers bijzonder aandachtig zijn voor de debatten die momenteel worden gevoerd. De economische ontwikkeling van de wereld zal namelijk grotendeels afhangen van hoe dit evenwicht evolueert.