Brand New Day: Gebrek aan pensioenkennis blijft pijnpunt nieuw pensioenstelsel
De nieuwe pensioenwet geeft werknemers meer keuzevrijheid rond hun bedrijfspensioen. Maar kan iedereen daarmee omgaan? Onderzoeken laten keer op keer zien dat de pensioenkennis in Nederland tekortschiet.
Meer educatie is nodig om ‘pensioenongeletterdheid’ aan te pakken, betoogt Joost Tieland, directeur van online pensioenbank Brand New Day. “Wat je niet wilt, is dat mensen straks beslissingen nemen waarvan ze de gevolgen niet overzien. De grotere keuzevrijheid is in die zin ook een risico.”
Eerder deze week werd duidelijk dat de Tweede Kamer deelnemers aan een bedrijfspensioen geen inspraak geeft in het wel of niet invaren van opgebouwde pensioenrechten in het nieuwe stelsel. Daarmee is er duidelijkheid gekomen voor pensioenfondsen en voor werkgevers en werknemers. Daarbij komt dat de eerste pensioenfondsen inmiddels al zijn overgestapt naar het nieuwe stelsel, waarbij werknemers hun ‘eigen pensioenpot’ hebben.
Het nieuwe pensioenstelsel biedt echter wel degelijk meer keuzemogelijkheden aan werknemers, stelt Tieland. Die keuzes gaan mogelijk over eerder of gefaseerd stoppen met werken, een vast of variabel pensioen en, naar verwachting per 1 juli 2026, de mogelijkheid om maximaal 10% van het pensioen ineens op te nemen.
“Dat zijn beslissingen met ingrijpende gevolgen voor de hoogte van het bedrijfspensioen,” zegt Tieland. “Heeft iedereen de kennis om zulke ingrijpende keuzes te maken? Gezien de onderzoeken die keer op keer een gebrek aan pensioenkennis blootleggen, betwijfel ik dat. Een grote groep mensen in Nederland heeft onvoldoende pensioenkennis of wil zich er simpelweg niet mee bezighouden. Zij krijgen straks echter wel meer keuzes.”
Is er straks genoeg pensioen?
Ondertussen nemen de financiële onzekerheden toe. “De kosten van levensonderhoud zijn hard gestegen. Dat maakt het lastig om in te schatten of je wel genoeg pensioen opbouwt. Wat nu voldoende lijkt, is dat over twintig jaar misschien niet meer.” De website Mijn Pensioenoverzicht biedt volgens Tieland een goed vertrekpunt. “Daar zie je wat je aan AOW en bedrijfspensioen krijgt. Maar individuele pensioenpotjes ontbreken, terwijl je juist daarmee pensioengaten kunt dichten.”
Onvoldoende pensioenkennis en pensioentekorten gaan vaak samen. Tieland: “Overheid en werkgevers moeten daarom werk maken van pensioenvoorlichting. Ook pensioenuitvoerders hebben een zorgplicht. Een financieel adviseur kan helpen, maar veel mensen aarzelen om die stap te zetten. Maak dat advies aftrekbaar om die drempel te verlagen.” Uit eerder onderzoek van Brand New Day blijkt dat meer dan twee derde van de Nederlanders wil dat de overheid en het onderwijs meer doen aan voorlichting over pensioen.
“We spreken regelmatig klanten die zeggen: had ik dit maar tien jaar eerder geweten,” besluit Tieland. “Ze ontdekken vaak pas laat dat ze te weinig hebben opgebouwd, of dat een eerdere keuze – zoals een baan zonder pensioenregeling – nu nadelig uitpakt. Door uitstel of gebrek aan inzicht missen mensen kansen, zoals belastingvoordelen, die later lastig in te halen zijn.”
