T. Rowe Price: Hoge rente zal economie wel degelijk raken

November 1, 2023

Het besef groeit dat de economie de hoge rente toch niet aankan. Aandelenmarkten staan een correctie te wachten.

Vorige week steeg de 10-jarige Amerikaanse staatsobligatie boven de 5 procent. De markt verwacht dat de hoge rente langer zal aanhouden dan eerder werd verwacht. Deze ontwikkeling heeft er toe geleid dat obligaties weer in de belangstelling van beleggers zijn komen te staan. ‘Wie de vooruitzichten voor de aandelenmarkt wil begrijpen, moet volgens hem naar de obligatiemarkt kijken om een idee te krijgen van de richting van de aandelenmarkt,’ stelt Nikolaj Schmidt, Hoofdeconoom bij T. Rowe Price, vandaag.

Onrust op de obligatiemarkt

‘Zowel vorig jaar als dit jaar was er sprake van onrust en vonden correcties op de obligatiemarkt plaats. De daling in 2022 vond plaats tegen een achtergrond van stijgende inflatie en versnelde monetaire verkrapping. Dit jaar werden de ontwikkelingen op de obligatiemarkt gekenmerkt door een gematigdere inflatie en centrale banken die steeds vaker aangeven dat ze aan het einde of bijna aan het einde van de verkrappingscyclus zijn.

Er zijn twee belangrijke lessen te trekken uit de ontwikkelingen op de obligatiemarkt van de afgelopen jaren. Ten eerste was er in 2022 sprake van een vertraging van de economische activiteit die aangaf dat centrale banken de economie aan het afremmen waren en dat ze snel een draai zouden maken en de rente verlagen zodra een recessie zich aandiende. Sindsdien hebben verbeterde economische data het verhaal veranderd: De markt gelooft nu dat de Amerikaanse en wereldeconomie, prima kunnen functioneren met een basisrente van meer dan 5 procent. Dit heeft geleid tot een herwaardering van het belangrijkste rentetarief, waarvan de markt verwacht dat het op de lange termijn zal worden toegepast. De verbetering van de data heeft ertoe geleid dat centrale banken hebben aangegeven dat ze het monetaire beleid in de nabije toekomst niet zullen versoepelen. Dit heeft vervolgens geleid tot een correctie op de obligatiemarkt.

Les twee is dat hoge rentes en economische ontwikkelingen het aanbod van staatsobligaties hebben veranderd. In de afgelopen jaren hebben overheden over de hele wereld de rentelasten zien stijgen, waardoor grotere begrotingstekorten zijn ontstaan die moeten worden gedekt. Dit is gedaan door meer obligaties uit te geven. Tegelijkertijd is er een verminderde vraag als gevolg van de verschuiving van kwantitatieve verruiming naar kwantitatieve verkrapping. Centrale banken zijn van grote kopers van obligaties veranderd in grote verkopers. Als gevolg daarvan is de markt overspoeld met een enorme voorraad staatsobligaties.’

Wat betekenen obligatiemarktcorrecties voor de economie?

‘De perceptie van de markt is dat de Amerikaanse en wereldeconomie goed kunnen functioneren met een Amerikaanse beleidsrente van meer dan 5% een forse miskenning van de huidige economische dynamiek. Ik denk dat de recente daling van de obligatiemarkt niet in de pas loopt met de beleidsrente en zeer schadelijk zal zijn voor de wereldeconomie.

De opleving van de economische activiteit in 2023 is het resultaat van tijdelijke factoren die vervagen. Deze factoren weerspiegelen een cyclisch herstel van de vraag naar diensten dat mogelijk werd gemaakt door een versoepeling van de financiële omstandigheden en het gebruik van financiële stimuli tijdens de pandemie. Schmidt meent dat in reactie op de afnemende inflatie in de VS, de heropening van de Chinese economie en het snel verdwijnen van de energiecrisis in de eurozone, de financiële voorwaarden in het vierde kwartaal van 2022 aanzienlijk werden versoepeld.

Met de gebruikelijke vertraging van 6 maanden gaf deze versoepeling van de financiële voorwaarden een grote positieve impuls aan de groei. Helaas vervaagt de positieve groei-impuls door de neergang op de obligatiemarkt en de daarmee gepaard gaande stijging van de Amerikaanse dollar en daling van de aandelenkoersen en zal deze uitgroeien tot een tegenwind voor de groei.’

Aandelen gaan een correctie tegemoet

Op de zeer korte termijn verwacht Schmidt dat er geen veranderingen zullen plaatsvinden. ‘De bemoedigende economische cijfers blijven centrale banken onder druk zetten om het  monetaire beleid strak te houden, maar binnen 3-6 maanden verwacht ik dat zowel de Fed als andere centrale banken zich zullen realiseren dat de realiteit van een Amerikaanse rente van meer dan 5% de economieën ernstig schaadt. Het gevolg is een aanzienlijke groeivertraging en dit zal de aandelenmarkten beïnvloeden.

Ook al zullen in eerste instantie aandelen profiteren van het herstel van de obligatiemarkt, toch schat ik in dat dit op de langere termijn zal vertragen en dat een correctie zich zal aandienen. Positief is wel dat de centrale banken de rente nu zo sterk hebben verhoogd dat ze de rente kunnen verlagen als reactie op een groeivertraging, maar een versoepeling zal alleen volgen op een aanzienlijke correctie. En terwijl deze correctie zich ontvouwt, zal de vraag naar obligaties toenemen. Dit zal op zijn beurt weer de huidige onbalans tussen vraag en aanbod van obligaties beter in balans brengen. ‘