Het schrijven van deze column verliep deze keer wezenlijk anders dan gebruikelijk. Ik moet er altijd wel rekening mee houden dat u deze column pas leest weken nadat ik hem heb ingeleverd, maar nu ontkom ik er niet aan te schrijven over de coronacrisis, terwijl de berichten en de economische impact met de dag veranderen. Daarom geef ik nu met een slag om de ‘crisisarm’ een prognose voor de periode nadat de ergste coronaklappen opgevangen zijn.

 

De economie zal waarschijnlijk een zeer lange tijd nodig hebben om weer op het oude niveau te komen. Als we de economie van begin dit jaar op 100 stellen, zien we deze dit jaar niet meer verder herstellen dan tot hooguit 80-90. De kans is namelijk groot dat beperkende maatregelen van kracht moeten blijven en misschien in de herfst of zelfs de winter weer aangescherpt moeten worden, totdat medicijnen en/of vaccins ruimschoots beschikbaar komen.

 

Daarnaast kampten veel economieën voor de huidige crisis al met een aantal structurele zwaktes. Vlak voor het uitbreken van het coronavirus stonden in de meeste landen de totale schulden ten opzichte van de omvang van de economie al op recordhoogtes. Door de economische terugval en immense stimuleringsmaatregelen lopen die schulden nu nog verder op. En de term ‘stimuleringsmaatregelen’ is dan eigenlijk nog misleidend: de hulp aan bedrijven en consumenten kan alleen maar als stootkussen dienen, niet als boost omhoog.

 

Schulden bereiken nu voor veel bedrijven en overheden onhoudbare niveaus. Zeker tegen een achtergrond van een vergrijzende bevolking, die de uitgaven aan gezondheidszorg en pensioenen sterk doen oplopen.

 

Het bovenstaande betekent dat zodra de situatie enigszins is genormaliseerd, het herstel geremd wordt doordat veel werk moet worden gemaakt van het terugdringen van schulden.

 

Daarnaast krijgen bedrijven en particulieren die wel graag willen lenen, te maken met terughoudendheid bij banken en andere kredietverstrekkers, onder andere vanwege een veel hogere faillissementsdreiging en onzekerheid over de vraag in hoeverre economieën blijvend ontwricht zijn.

 

Lage groei en hoge schulden leiden normaal gesproken tot deflatie. Deflatie is echter levensgevaarlijk, omdat de toch al veel te hoge schulden dan nog zwaarder gaan wegen. Overheden zullen daarom waarschijnlijk hun toevlucht zoeken in het veel verder opvoeren van de overheidstekorten en deze laten financieren door de centrale banken. Dit is geen duurzame oplossing, omdat stagflatie dan al snel om de hoek komt kijken. Toch lijkt het uiteindelijk wel deze kant op te gaan en heeft het er dus alle schijn van dat rentes op de langere termijn sterk oplopen.

 

Goud en andere inflation hedges zullen garen spinnen bij dit klimaat. Periodes van koersdaling kunnen dan ook gebruikt worden om voor de langere termijn posities op te bouwen.

 

Wat betreft de koers van de euro ten opzichte van de dollar valt een goede case te maken dat, achteraf gezien, in 2020 het omslagpunt kwam, waarbij de langetermijntrend voor de EUR/USD-koers omsloeg van dalend naar stijgend. De eurozone heeft welbekende en serieuze kwetsbaarheden, maar de coronacrisis heeft een aantal zeer ingrijpende tekortkomingen van de Amerikaanse politiek en economie blootgelegd, waaronder het (veel te) zwakke sociale vangnet en de uitgeholde bureaucratie.