Han Dieperink: Waarschuwen voor de winnaars
Han Dieperink: Waarschuwen voor de winnaars
Door Han Dieperink, geschreven op persoonlijke titel
De Nederlandsche Bank waarschuwt. Weer. Ditmaal klinkt het alarm over techaandelen in de portefeuilles van pensioenfondsen, verzekeraars en beleggingsinstellingen. Samen goed voor ruim 200 miljard euro, waarvan bijna de helft in de zogeheten Magnificent Seven. DNB maakt zich zorgen over hoge waarderingen en de kans op een abrupte correctie.
Het is een merkwaardige waarschuwing. Want waar maakt DNB zich precies druk om? Over pensioenfondsen die beleggen in de meest innovatieve en winstgevende bedrijven ter wereld. Bedrijven die de AI-revolutie aanvoeren, die structureel groeien, en die ondanks hun omvang nog steeds dubbelcijferige winstgroei realiseren. De werkelijke zorg zou moeten liggen bij de instellingen die níet investeren in deze transformatie.
Het wankele trackrecord van centrale bankiers
Centrale bankiers hebben geen florissant trackrecord als het gaat om marktwaarschuwingen. Het meest beroemde voorbeeld is Alan Greenspan, destijds voorzitter van de Federal Reserve, die in december 1996 waarschuwde voor 'irrational exuberance' op de aandelenmarkten. De wereld luisterde gespannen. En wat gebeurde er? De aandelenmarkten stegen nog eens 105 procent in de daaropvolgende vier jaar. Wie verkocht na Greenspans speech, miste de grootste rally van de jaren negentig.
Het patroon herhaalt zich met frappante regelmaat. In 2014 waarschuwde de Bank of England bij monde van gouverneur Mark Carney voor een oververhitte Britse huizenmarkt. De centrale bank voerde zelfs nieuwe hypotheekregels in om de markt af te koelen. Het resultaat? De huizenprijzen in Londen stegen in de jaren daarna gewoon door, met dubbele cijfers per jaar. De waarschuwing bleek niet alleen voorbarig, maar kostte potentiële kopers die aan de zijlijn bleven staan tienduizenden ponden aan gemiste instap.
Ook de Europese Centrale Bank heeft haar momenten gehad. In 2011, onder leiding van Jean-Claude Trichet, verhoogde de ECB tweemaal de rente uit angst voor inflatie. Het bleek een historische misrekening. Europa gleed af naar een schuldencrisis en deflatie, en de ECB moest haar beleid volledig omgooien. Mario Draghi, Trichets opvolger, zou jaren nodig hebben om de schade te herstellen met zijn 'whatever it takes'.
De eigen glazen huis
Dichter bij huis heeft DNB haar eigen blunders. In 2011 dwong de toezichthouder het Pensioenfonds Vereenigde Glasfabrieken om zijn goudpositie van 13 procent terug te brengen naar 3 procent. Het goud moest binnen twee maanden verkocht worden – DNB vond de positie te risicovol. De timing kon niet slechter: de goudprijs steeg daarna door naar recordhoogtes. De rechtbank in Rotterdam oordeelde later dat DNB het fonds ten onrechte had gedwongen.
Het frappante? Diezelfde DNB houdt zelf meer dan 44 procent van haar reserves aan in goud. Voor pensioenfondsen te risicovol, voor de centrale bank zelf blijkbaar niet. DNB noemt goud nota bene 'de ultieme verzekering'. Maar kennelijk alleen als zij het zelf mag bezitten.
De echte blinde vlek
Er is een veel grotere blinde vlek in het toezicht van DNB: de Nederlandse spaarder. Meer dan 400 miljard euro staat op spaarrekeningen te verstoffen. De gemiddelde spaarrente ligt structureel onder de inflatie. Tel daar de vermogensrendementsheffing bij op, en de Nederlandse spaarder boert gegarandeerd achteruit. Dit is geen risico, dit is een zekerheid.
Toch waarschuwt DNB niet voor deze gegarandeerde waardevernietiging. Geen persberichten over de risico's van té veel sparen. Geen zorgen over langspaarders die hun pensioen zien wegsmelten terwijl de beurs van record naar record gaat.
De werkelijke boodschap
Technologie is geen sector meer, het is een laag die over de gehele economie ligt. De Magnificent Seven zijn geen speculatieve hype, maar bedrijven met dominante marktposities, explosieve kasstromen, en de middelen om de volgende technologische golf te financieren. Natuurlijk is diversificatie belangrijk. Maar een concentratie in de meest waardevolle en innovatieve bedrijven ter wereld is geen existentieel risico. Het is gezond verstand.
DNB zou er beter aan doen te waarschuwen voor de werkelijke risico's: instellingen die de boot missen, spaarders die hun vermogen zien verdampen, en een toezichthouder die zelf – zoals bij het Glasfonds – de bal misslaat. Pas als de centrale bank haar eigen blinde vlekken erkent, kunnen we haar waarschuwingen serieus nemen.
Tot die tijd geldt wat altijd al gold: de beste bescherming tegen onzekerheid is investeren in kwaliteit. En die kwaliteit heet vandaag Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft en Nvidia.