Valentijn van Nieuwenhuijzen: Markten als mythedetectors

21 oktober 2025

Markten prijzen geen uniforme verklaringen of exacte voorspellingen. Ze prijzen kansenverdelingen, een continu verschuivend spectrum van mogelijke uitkomsten. Ze evolueren zonder ideologie en belonen flexibiliteit meer dan overtuiging. Wie goed luistert, hoort Mr. Market het onderscheid maken tussen drukte en richting in een wereld waarin oude correlaties wankelen, grenzen tussen asset classes verschuiven en populaire verhalen vaak worden ontmaskerd door de koersdynamiek.

Verschillende markten worden door verschillende verwachting gestuurd. Aandelen reageren meer op kortetermijnbeleid en winstontwikkeling, zoals deregulering, monetaire verruiming, investeringscycli of aandeleninkoop. Valuta- en obligatiemarkten wegen daarentegen geloofwaardigheid van beleid, solvabiliteit en institutionele stevigheid. Goud leest de behoefte aan vertrouwde veiligheid en risico op tail risks. Wanneer meningen en marktgedrag uiteenlopen, is dat niet per se irrationeel. Het is vaak een marktomgeving die verschillende dimensies van de toekomst prijst.

De ontwrichting van twee klassieke verbanden in de huidige markten onderschrijven duidelijk de verandering van regime. Ten eerste, de ‘risk-off’-beweging na de invoering van nieuwe tarieven in de VS. Historisch gezien trokken marktschokken kapitaal naar de Verenigde Staten. Dit keer zorgden vergaande handelstarieven van de VS juist voor een zwakkere dollar en zwakkere Amerikaanse obligaties. Dat suggereert dat internationale beleggers Amerika niet langer automatisch als veilige haven zien wanneer beleid onvoorspelbaarder wordt en institutionele ankers verzwakken.

Ten tweede is er de gelijktijdige kracht van AI en goud. Euforie over nieuwe technologie en groeiperspectieven en stijgende goudprijzen waren vroeger tegengesteld. Nu bestaan optimisme over een transformerende technologie en de vraag naar tijdloze verzekering naast elkaar. Twee van oudsher tegengesteld marktsegmenten, door nieuwe lenzen gelezen. De één jaagt de groei-optie na, de ander geeft de houvast van traditionele eenvoud te midden van verwarrende complexiteit.

Deze verschuivingen betekenen niet dat de zwaartekracht uit de markten is verdwenen. Het geeft aan dat ons oude kompas voor marktnavigatie stuk is. Waar een sterke Amerikaanse economie vroeger automatisch tot een sterke dollar leidde, en waar tech en goud elkaars tegenpolen waren in de markt, lijken de regels van het marktspel sneller veranderd dan de meeste marktanalyses kunnen volgen.

Populaire verhalen doorstaan wel vaker de realiteitstoets van de markt niet. Neem het idee dat crypto de nieuwe veilige haven zou worden. In de praktijk gedraagt crypto zich als een high-beta belegging, niet als een stabilisator. De afgelopen tien jaar steeg en daalde het mee met marktrally’s en daalde het zodra onzekerheid opliep. Het verhaal van de ‘inflatiehedge of schuilplaats tegen systeemimplosie’ is een aantrekkelijk narratief, maar marktgedrag wijst veel meer op onstuimige speculatie dan op schokbescherming.

Een ander mooi voorbeeld zijn Franse staatsobligaties, die met veel enthousiasme worden neergezet als het grootste ‘accident-to-happen’ in financiële markten. Ondanks de rumoerige politiek hebben Franse obligaties zich echter veel rustiger en stabieler gedragen dan de koppen deden vermoeden. De markt maakt scherp onderscheid tussen spektakel en solvabiliteit, tussen landen met een vorm van begrotingskader en onafhankelijke centrale banken, en landen waar institutionele ankers losser worden. Vergelijk de begrotingscijfers en beleidsdiscipline van de VS, het VK of Japan met die van Frankrijk, en het ‘zwakke schakel’-verhaal dat alleen voor Frankrijk geldt, valt snel uiteen. Dit soort voorbeelden tonen dat markten genadeloze mythedetectors zijn.

Als de ankers in de politiek en onze economie verschuiven, dan bieden markten een zeer nuttig analyse-instrument. Om daarvan te profiteren, kunnen beleggers een eenvoudige discipline aanleren. Benoem bij elk populair ‘verhaal’ welk marktgedrag het verhaal zou weerleggen en kijk dan objectief naar wat de marktprijzen je vertellen. Als Mr. Market het langdurig oneens met je blijft, dan doe je er wellicht beter aan een andere verklaring te zoeken, hoe elegant het verhaal ook klinkt.

En wat vertelt Mr. Market ons nu? Het is duidelijk dat er een nieuw regime is gekomen waarin (internationale) beleids- en institutionele betrouwbaarheid opnieuw worden ingeprijsd. Tegelijkertijd voorkomen sterke winsten, deregulering en AI-gedreven investeringen vooralsnog de angst voor een recessie. Daardoor kunnen aandelen onder aanvoering van de techsector aandelen blijven zweven, ondanks dat de traditionele safe-haven steun voor Amerikaanse assets heel fragiel lijkt. Beleggers betalen nu zowel voor de optie op nieuwe (AI) groei als voor de meest klassieke verzekering tegen onzekerheid (goud). Het nieuwe regime heeft de risicobereidheid niet gedood, maar wel verdeeld over een barbell van innovatie en bescherming. Zowel de gehoopte wonderen van een onbegrijpelijke technologie als de angst voor de ondoorgrondelijke complexiteit die dit met zich meebrengt, hebben daarmee een prijs gekregen.

Beleggers kunnen hier hun voordeel mee doen door bescheidenheid en kritische toetsing te omarmen. Blijf open-minded om je heen kijken, formuleer toetsbare visies op wat de markt drijft en leer van de antwoorden die de markt je geeft. Markten zijn niet alwetend, maar ze blijven het beste levende experiment dat we hebben om (te) simplistische verklaringen aan de werkelijkheid te toetsen.

Markten vertellen geen netjes afgerond verhaal, maar tonen een constant golvende verdeling van visies over de toekomst. Als we onze koersrealisatie laten toetsen in plaats van onze vooroordelen te volgen, dan navigeren we een stuk makkelijker door de wereld waarin vrijhandel en institutionele stabiliteit niet langer vanzelfsprekende rugwinden zijn. Zo behouden we onze koers wanneer de oude coördinaten ons in de steek laten: door te luisteren naar een marktkompas dat sneller bijstuurt dan wijzelf en koers te houden langs de verleidelijke lokroep van populaire headlines of one-liners.