Allianz Trade: Energie, kapitaal en aardmetalen cruciaal voor Europese defensie
Zelfs als Europa per direct miljarden in de eigen defensie-sector pompt, duurt het minimaal nog drie tot vijf jaar voordat de defensieproductiecapaciteit enigszins op peil is. Veel EU-lidstaten kampen met minimale voorraden, productieprocessen zijn traag en sterk afhankelijk van toeleveranciers buiten Europa. Zo wordt 84% van de onderdelen van Europese defensiebedrijven buiten Europa ingekocht. Bij Amerikaanse bedrijven is dat slechts 32%.
Dat blijkt uit het defensie-rapport dat Allianz Trade onlangs heeft gepubliceerd. Volgens de kredietverzekeraar heeft Europa de afgelopen dertig jaar 415 miljard dollar per jaar aan investeringen in defensie laten liggen. Door jarenlang onder de NAVO-norm van 2% van het bbp te blijven met de defensie-uitgaven heeft de EU een structureel capaciteitsprobleem en is vergaand afhankelijk van Amerikaanse wapenleveranties.
Slim samen investeren
Johan Geeroms, Director Risk Underwriting Benelux van Allianz Trade: 'Alleen fors meer investeren is niet voldoende. Het zal vooral ook slim moeten gebeuren. Er is een Europees programma nodig. Niet alleen moet zoveel mogelijk bij de eigen defensie-industrie worden ingekocht, ook moet er een eind komen aan de bestaande versnippering. Nu is het zo dat Europese landen 17 verschillende soorten tanks en meer dan 20 types gevechtsvliegtuigen gebruiken. Gezamenlijke inkoop is essentieel. Bijna de helft van de Europese wapenimport komt momenteel uit de VS. Door vaker samen in te kopen en industriële samenwerking te bevorderen, kan Europa zijn eigen technologische en productiecapaciteiten versterken.'
Het voorgestelde ‘Buy European Defense Act’ en het recente akkoord met het Verenigd Koninkrijk – dat Britse bedrijven weer toegang geeft tot Europese defensieprogramma’s – zijn volgens Geeroms belangrijke stappen in de goede richting.
Niet meer van hetzelfde kopen
Slim investeren betekent volgens Geeroms ook dat Europa geen ‘spiegelstrategie’ moet volgen. 'Je moet asymmetrisch investeren. Als de potentiële vijand meer tanks, vliegtuigen of artillerie paraat heeft, dan moet de EU niet automatisch zelf ook extra veel van deze conventionele middelen aanschaffen. Dat leidt alleen maar tot een dure wapenwedloop waarin Europa structureel een achterstand heeft. Vooral ook omdat de tegenstanders sneller, goedkoper, en minder gebonden aan regels kunnen opereren. Het is slimmer om juist op andere middelen in te zetten. Denk aan drone- en anti-drone-systemen, cyberdefensie en cyberaanvallen, spionage-satellieten en anti-satellietstrategieën. Europa moet vooral niet 'meer' van hetzelfde kopen.'
Bijkomend probleem is verder volgens Geeroms de militaire mobiliteit binnen de EU. 'Troepen en materieel kunnen niet snel genoeg verplaatst worden omdat veel wegen, bruggen en tunnels niet voldoen. Niet alleen is veel geld nodig voor de aanpassing van de infrastructuur, ook moeten wettelijke regels gelijk getrokken worden. In veel EU-landen stuit de aanpassing van de infrastructuur nu nog op milieu-bezwaren.'
Pensioengeld
De herbewapening van Europa vraagt alles bij elkaar om een uitzonderlijke grote investering. Geeroms: 'Publieke middelen schieten hiervoor tekort. Er zal ook hulp vanuit de private kant moeten komen. Wij denken dat het realistisch is om 800 miljard euro via pensioenfondsen en verzekeraars aan te trekken. Maar dan moeten er wel duidelijke richtlijnen worden opgesteld voor defensiebeleggingen.” Geeroms stelt dat de fors hogere defensie-uitgaven vanuit de publieke sector onherroepelijk gevolgen heeft voor andere uitgaven. “Dit kan tot maatschappelijke spanningen leiden.'
Energie zwakke plek
Het rapport van Allianz Trade noemt ook energiezekerheid als kritieke randvoorwaarde voor het opvoeren van de militaire productie. De defensie-industrie is energie-intensief vanwege de noodzaak van constante paraatheid, grootschalige productie, wereldwijd transport, geavanceerde technologie en uitgebreide infrastructuur. Geeroms: 'De defensie-industrie is zwaar energie-afhankelijk. De recente gascrisis maakt pijnlijk duidelijk hoe kwetsbaar landen als Duitsland en Italië zijn.' Zonder grootschalige investeringen in eigen energievoorziening, zal Europa volgens Geeroms niet in staat zijn defensie-industrie betrouwbaar op te schalen.
Ook zeldzame aardmetalen vormen een zwakke plek. Geeroms: 'Veel hoogwaardig materieel (waaronder F35-gevechtsvliegtuigen, onderzeeërs en geavanceerde raketsystemen) kan niet worden geproduceerd zonder zeldzame aardmetalen. China heeft de aanvoer hiervan aan banden gelegd voor de US maar ook voor de EU. Analisten waarschuwen dat de nationale veiligheid van westerse landen in het gedrang komt als de bevoorrading stokt. De Chinezen gebruiken de aardmetalen als drukmiddel om onder meer de export van lithografie-machines van ASML vlot te trekken. Op zijn beurt wil Washington de exportcontroles op halfgeleiders versoepelen om zo de levering van zeldzame aardmetalen door China te versnellen.'
