Harry Geels: Banken zien winsten weer sterk toenemen

Harry Geels: Banken zien winsten weer sterk toenemen

Banken
Harry Geels

Door Harry Geels

ING en ABN AMRO boekten mooie winsten over het tweede kwartaal van dit jaar. Een saillant detail: Rabobank-topman Wiebe Draijer vond de eerste halfjaarwinst van 2021 van € 2,16 miljard, een vertienvoudiging, lastig aan de maatschappij uit te leggen.

Het gaat weer goed met de banken in de VS en Europa. Over het tweede kwartaal werden relatief erg goede resultaten behaald. De 12-maands rollende winst – herrekend naar kwartaalbasis – van de twaalf grootste Europese banken laat zelfs de grootste stijging van de afgelopen tien jaar zien (zie Figuur 1).

Figuur 1: Sterke stijging 12-maands ‘trailing’ winsten van de 12 grootste Europese banken

17082021-Harry Geels-Figuur 1

Bron: Bloomberg

Wat betreft de Nederlandse banken vervijfvoudigde ING over het tweede kwartaal van dit jaar zijn winst naar € 1,5 miljard. ABN AMRO kon na de witwasboete uit het eerste kwartaal weer een mooie winst over het tweede kwartaal boeken: € 393 miljoen. De Rabobank vertienvoudigde zelfs zijn winst over het eerste halfjaar van 2021 naar € 2,16 miljard.

Oorzaken van de winstsprong

De grote stijging van afgelopen kwartaal komt ten eerste door de vergelijking met het uiterst zwakke tweede kwartaal van vorig jaar, toen de wereld door corona even tot stilstand kwam. Maar er was meer aan de hand dan alleen een positieve vergelijking. Afhankelijk van het soort bank waren er meer provisies, bijvoorbeeld voor beleggen en fusies en overnames.

De Rabobank ondervond door de grote coronasteun van de overheid aan het bedrijfsleven weinig betalingsproblemen op leningen. De bank meende daardoor € 274 miljoen uit de stroppenpot te kunnen halen om aan de winst toe te voegen. De coronasteun aan bedrijven is daarmee ook een ondersteuning voor de banken geworden.

En banken hebben natuurlijk ook nog het ECB-douceurtje uit het LTRO-programma gehad: geld lenen bij de ECB met 1% rente toe. Volgens het Financieele Dagblad (FD) leverde dat de Rabobank over de eerste jaarhelft € 192 miljoen op. Het is mooi dat dit transparant wordt gemaakt, want diverse banken deden nogal geheimzinnig over de deelname aan het LTRO-programma.

Schaamte over de grote winst

Topman Wiebe Draijer liet aan het FD weten dat hij de vertienvoudiging van de winst moeilijk vond uit te leggen aan de klanten, zeker nu een deel daarvan een negatieve spaarrente van 0,5% moet betalen en we een buitengewoon grote crisis in de vorm van een pandemie hebben meegemaakt, een crisis die veel mensen raakt of geraakt heeft.

Draijers’ medeleven moet echter met een korreltje zout worden genomen. Deze megawinsten komen namelijk goed uit.

De banken hebben ze hard nodig. Ten eerste vanwege strengere kapitaalseisen en ten tweede om de aandeelhouders (of certificaathouders in het geval van de Rabobank) tevreden te stellen. Extra reserves zouden bovendien goed zijn gezien de enorme schuldenberg en de mogelijke afstempeling die daarop nog moet plaatsvinden.

Voorzichtig zijn met winst uitkeren, alstublieft

Er wordt druk gevoeld om de aandeelhouders van banken weer te paaien nadat toezichthouders vorig jaar, toen de coronacrisis uitbarstte, een dividend- en aandeleninkoopmoratorium afkondigden.

In de VS begint de geldmolen voor aandeelhouders al weer op volle toeren te draaien. Barclays Plc verwacht dat de zes grootste Amerikaanse banken de komende vier kwartalen $ 142 miljard aan aandeelhouders gaan teruggeven (zie Figuur 2).

Figuur 2: Verwachte ‘payout’ naar aandeelhouders (1 juli 2021-1 juli 2022)

17082021-Harry Geels-Figuur 2

Bron: Bloomberg, schattingen van Barclays Plc.

De Nederlandse banken kunnen natuurlijk niet achterblijven bij hun Amerikaanse concullega’s. ING liet direct na de kwartaalcijfers over het tweede kwartaal weten dit jaar maar liefst € 3,6 miljard aan de aandeelhouders te willen laten toevallen.

Overigens zijn er diverse wetenschappers die vinden dat banken meer winst moeten reserveren en meer eigen vermogen moeten aanhouden. Onder andere professoren Anat Admati en Martin Hellwig beweerden dat in het boek ‘The Bankers’ New Clothes’ uit 2013. Dit standpunt werd recent door Hellwig herhaald in zijn paper ‘Twelve Years after the Financial Crisis—Too-big-to-fail is still with us. Een billijk standpunt.

Onderdeel van het systeem van financiële repressie

Systeembanken kunnen overigens niet anders dan de negatieve rente doorrekenen aan de (grote) spaarklanten, hoe graag Draijer dat ook anders zou willen. Banken zijn de laatste twee decennia namelijk onderdeel van het systeem van financiële repressie geworden, ofwel het extreem laag houden van de rente, waardoor spaarders de uitgavendrift van de schuldenaren, vooral de overheden, betalen.

Joseph Sternberg, columnist van de Wall Street Journal, bekritiseerde vorige week in ’s werelds bekendste zakenkrant de financiële repressie, waarin hij banken belangrijke spelers noemde bij het ‘stelen van de spaarders’. Niet alleen omdat ze de rente laag houden, maar ook omdat ze in het kader van de kapitaalrichtlijnen eigenlijk alleen staatsleningen kopen.

Sternberg’s mening is snoeihard. Hij stelt ook dat al die uitgavenplannen, bijvoorbeeld de $ 4,5 biljoen die Biden nu in het kader van infrastructuur en milieu gaat uitgeven, uiteindelijk gewoon betaald worden door de spaarders en gepensioneerden (in de vorm van lage of negatieve rentes en inflatie). Je kunt maar beter schulden maken (of beleggen). Dan profiteer je mee van het huidige repressiebeleid.

Dit artikel bevat een persoonlijke opinie van Harry Geels