Stephan Langen: Hoe fijn is het om controle te hebben?

7 februari 2023

Door Stephan Langen, Hoofd Portfoliomanagement bij ASN Impact Investors

Het uitbesteden van duurzaam beleggingsbeleid heeft zeker zijn voordelen. Maar om ervoor te zorgen dat u uw duurzame doelstellingen echt haalt, kunt u daarna niet achteroverleunen. Klinkt uw stem als aandeelhouder wel luid genoeg? En wat vertellen ESG-ratings nu exact over de impact van uw portefeuille?

Veel institutionele partijen in Nederland hebben ervoor gekozen de implementatie van het beleggingsbeleid uit te besteden. Uitbesteding op zich is niet zo’n gek idee, als u daarmee gebruik kunt maken van efficiëntie, door bijvoorbeeld schaalgrootte of kenniscentra. Zo kunnen grote vermogensbeheerders efficiënt grote portefeuilles beheren.

Uitbesteding van verantwoordelijkheid is echter niet mogelijk. Ondanks dat andere partijen een (deel)proces uitvoeren, blijft de opdrachtgever verantwoordelijk en waar nodig aansprakelijk. Recentelijk hebben diverse publicaties gewezen op de grote risico’s die uitbesteding van bijvoorbeeld duurzame selectie en stemmen binnen duurzaam beleggen met zich meebrengt. Het laat zien dat het goede due diligence vraagt ten aanzien van hoe we dat doen en door wie we dat laten uitvoeren.

Laat u uw stem wel gelden?

Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat de grote Amerikaanse vermogensbeheerders het stembeleid dat van ze gevraagd wordt niet uitvoeren, terwijl stemmen een wezenlijk instrument is bij duurzaam beleggen. Active Ownership is dé mogelijkheid van aandeelhouders om hun rol te pakken, invloed uit te oefenen op het beleid van de door hen aangestelde bestuurders.

Indien u dus proxy voting uitbesteedt, is het van groot belang dat er processen zijn die zorgen dat uw stem wordt uitgebracht conform uw wensen. De Amerikaanse partijen scoren wat dit betreft bedroevend slecht, terwijl ze wel de headlines halen met allerlei beloftes richting het publiek. Ik kan mij voorstellen dat de opdrachtgevers zich hier ongemakkelijk bij zullen voelen.

Is duurzaamheid te vatten in één ESG-rating?

Een ander belangrijk onderdeel van uitbesteden is duurzame selectie. Veel beleggers kopen ESG-ratings in bij externe partijen en passen die zonder verdere analyse toe. Of zij kopen een ‘duurzame’ ETF. Beleggers hopen daarmee invulling te geven aan hun belofte om duurzaam te beleggen. Ik gebruik de term ‘hoop’ bewust en met tegenzin, want ik twijfel niet aan de intenties.

Toch is er veel kritiek op ESG-ratings en het gebruik ervan, en ik kan hier deels in meegaan. Kritiek zoals dat de correlatie tussen ESG-ratings per bedrijf laag is, of dat ESG-ratings alleen iets zeggen over beloftes en niet over prestaties, geven aan dat het gebruik van ESG ratings met risico’s gepaard gaat.

Onverwachte risico’s van ESG-ratings

Er is over het algemeen niet zo veel mis met de onderliggende tools, data en processen, maar het zonder nader onderzoek toepassen van ratings is te allen tijde risicovol. Het grootste probleem is dat het vervatten van uitgebreid duurzaamheidsonderzoek over een breed scala aan onderwerpen, die ook nog eens tegen elkaar afgewogen moeten worden, in één datapunt (de ESG-rating) te eenvoudig is en leidt tot onverwachte risico’s.

De ESG-rating trekt een conclusie die misschien niet altijd recht doet aan het gekozen duurzame beleggingsbeleid. U zult u zich als belegger ook hier moeten verdiepen in de uitkomsten die de grondslag vormden voor de rating. Naast onverwachte duurzaamheidsrisico’s brengt het namelijk ook reputatierisico met zich mee.

Kijk naar uw aanbestedingsproces

Bekruipt u een ongemakkelijk gevoel bij het lezen van dit verhaal, dan beveel ik u aan om nog eens heel goed naar uw aanbestedingsproces te kijken. Het is echt nodig om zelf de onderliggende methodologie en processen in te duiken en te doorgronden. Om onverwachte duurzaamheidsrisico’s in uw portefeuille te vermijden en uw doelstellingen te behalen wordt veel van u gevraagd.

Stephan Langen is Hoofd Portfoliomanagement bij ASN Impact Investors. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.