Joeri de Wilde: Groene overheidssteun volgende vliegwiel voor aandelen

June 20, 2023

Door Joeri de Wilde, Investment Strategist bij Triodos Investment Management

De voorspellingen die veel economen eind vorig jaar deden kunnen de prullenbak in. Tegen alle verwachtingen in draait de wereldeconomie namelijk alleraardigst in 2023 en zitten de aandelenmarkten in de lift. Gek genoeg is juist de drijvende kracht van de afgelopen drie jaar onderschat: de gigantische overheidssteun.

Dat overheidssteun zo lang kan doorwerken, was blijkbaar even wennen voor economen, na eerder vooral te zijn geconfronteerd met jaren van de broekriem aanhalen (vooral in Europa). Maar als 2023 ons tot dusver iets geleerd heeft, is het dit: periodieke forse injecties aan overheidssteun kunnen de economie geruime tijd in een roes houden, en dit is gunstig voor bedrijfswinsten en dus voor aandelenmarkten.

Overheidssteun werkt lang door

De ongekende COVID-overheidssteun zorgde voor een rap economisch herstel zodra de lockdowns werden opgeheven. Volgens onderzoek van J.P. Morgan liep de coronasteun in de rijke landen vanaf 2021 geleidelijk af en droegen directe overheidsbestedingen vanaf begin 2022 per saldo negatief bij aan de economische groei. Maar eind 2022 kwamen er nieuwe steunmaatregelen voor de hoge energieprijzen en droegen ook directe overheidsbestedingen weer positief bij aan de groei.

Door al deze overheidsstimulans bleef de arbeidsmarkt buitengewoon krap en waren veel huishoudens in staat extra te sparen tijdens de lockdowns. Hierdoor dendert de economie nu al geruime tijd vrolijk door, ondanks de fikse renteverhogingen van de centrale banken om de flink gestegen inflatie te beteugelen.

Meer steun op komst

Alhoewel het onwaarschijnlijk is dat overheidssteun deze omvang blijft houden, lijken de overheden van vele geïndustrialiseerde landen langzaam af te stappen van de angst voor hogere begrotingstekorten en een toenemende staatsschuld. Bezuinigen in tijden van crisis wordt meer en meer als onverstandig gezien. In dat licht lijkt het onwaarschijnlijk dat de komende jaren de hand op de knip wordt gehouden, aangezien er steeds meer erkenning is dat we ons midden in een klimaat- en biodiversiteitscrisis bevinden. 

Er zijn ook al de nodige plannen voor grote overheidsuitgaven: Nederland maakt vaart met de toekenning van de 35 miljard euro die in het klimaatfonds zit en benadrukt dat het klimaatbeleid voor iedereen moet werken en dus tot extra ondersteuning voor huishoudens kan leiden. Op Europees niveau staat de European Green Deal garant voor meer dan 1 biljoen euro aan groene uitgaven voor het komende decennium. Verder is de stemming binnen de Verenigde Staten aangaande klimaatverandering omgeslagen, getuige de ambitie wereldwijd koploper te willen worden en de daartoe recent aangenomen Inflation Reduction Act, waarvan ongeveer 350 miljard dollar bestemd is voor klimaat- en milieuplannen.

Elders in de wereld werd dat niet met gejuich ontvangen. Daar wordt het gezien als een vorm van ongewenste staatssteun voor Amerikaanse bedrijven. Een wapenwedloop van groene steunpakketten tekent zich dan ook voorzichtig af, temeer daar het doel van maximaal 1,5 graad opwarming van de aarde steeds minder haalbaar lijkt.

Nieuwe spurt dankzij groene steun

Natuurlijk is monetair beleid ook nog steeds van belang voor de ontwikkeling van economische activiteit en de richting van aandelenmarkten. De flinke renteverhogingen sinds begin vorig jaar gaan lijnrecht in tegen de trend ten gunste van overheidssteun. Maar dat zal niet al te lang meer duren: markten verwachten renteverlagingen in 2024 en het is maar zeer de vraag of de huidige verkrapping tot die tijd de overhand zal krijgen over het voortdurende monetaire geweld vanuit de overheden.

Forse groene overheidsuitgaven zouden de economie en aandelenmarkten dus weleens langer in een roes kunnen houden dan gedacht. En de overheidssturing richting groen zou logischerwijs vooral positief moeten uitpakken voor de beurskoersen van bedrijven met ‘groene’ plannen. Deze nieuwe ‘winnaars’ zouden snel kunnen groeien en zo de beursindices verder omhoog kunnen stuwen.

Of dit allemaal genoeg is voor het tijdig behalen van de klimaatdoelen, blijft natuurlijk zeer de vraag. Maar eenieder die zich waagt aan een voorspelling van de aandelenmarkten de komende jaren, doet er verstandig aan rekening te houden met de geweldige stimulans van groene steunpakketten die ons nog te wachten staat.