Han Dieperink: Profiteren van de AI-hype

Han Dieperink: Profiteren van de AI-hype

Technologie
Han Dieperink

Door Han Dieperink, geschreven op persoonlijke titel

Een groot deel van het rendement op de aandelenmarkten dit jaar is het gevolg van een spectaculaire stijging van enkele grote tech-bedrijven. Voor deze stijging zijn verschillende oorzaken aan te wijzen, die niet allemaal vooraf bekend waren of bijzonder lastig op waarde konden worden geschat.

Op basis van de sterke koersdreun in 2022 voor tech-aandelen was een herstel wel te verwachten. Het komt regelmatig voor dat de verliezers van het afgelopen jaar de winnaars zijn van het daaropvolgende jaar. Een meer fundamentele verklaring is dat tech-aandelen aan het begin van dit jaar goedkoop waren, al is waardering meer een voorspeller voor het rendement op langere termijn. Toch was het gewicht van tech-aandelen in value-indices niet eerder zo groot als begin dit jaar.

Weer een andere verklaring is dat tech-bedrijven de nieuwe veilige havens zijn waar beleggers kunnen schuilen tijdens een recessie. Niet voedingsbedrijven, farmacie of nutsbedrijven, maar tech-bedrijven zijn de nieuwe Safe Haven. Die bedrijven hebben immers een ijzersterke balans zonder schulden, relatief weinig personeel gerelateerd aan de omzet en door disruptieve innovatie meestal een impliciete monopoliepositie, waardoor ze uitstekend in staat zijn om de prijzen te verhogen. 

Toch bieden al deze factoren onvoldoende verklaring voor de soms spectaculaire stijging. De aandelen die het sterkst zijn gestegen, hebben een gemeenschappelijke deler: kunstmatige intelligentie. Dat verklaart meteen ook de sterke stijging van de semiconductor-aandelen dit jaar.

De doorbraak van kunstmatige intelligentie

De reden achter deze hype is de doorbraak en snelle adoptie van ChatGPT. Dankzij ChatGPT kunnen beleggers zich een beeld vormen van een toekomst met generatieve kunstmatige intelligentie. ChatGPT wordt al vergeleken met de introductie van het internet of de iPhone.

Zo’n hype betekent ook dat veel bedrijven het zich niet kunnen veroorloven om geen strategie te hebben op het gebied van kunstmatige intelligentie. Het kenmerk van dit soort hypes is dat ze innovatietrajecten versnellen. Zonder de tulpenmanie was Nederland nooit de grootste exporteur van tulpen geworden. Zonder de dotcomhype waren mobiel internet en de iPhone er pas veel later gekomen.

Kunstmatige intelligentie is op zich al een spectaculaire ontwikkeling. Maar waar het in de tweede Industriële revolutie vooral ging om de automatisering van de menselijke spierkracht, gaat het nu om de automatisering van het menselijke denkvermogen. In snel tempo komen verschillende technologieën bij elkaar die elkaar versterken, waardoor er sprake is van een exponentiële versnelling.

De hype zal in de komende jaren leiden tot veel investeringen op het gebied van kunstmatige intelligentie. Toen het bestuur van ABN Amro in 1999 werd gevraagd of ze een dotcomstrategie hadden, werd die vraag ontkennend beantwoord. Het resultaat was dat de koers van het aandeel onder druk kwam te staan. Zes maanden later lag er een persbericht waar stond dat ABN Amro miljarden ging alloceren naar dotcom, zonder dat daar verder al iets concreets over kon worden gemeld. Daarop steeg uiteraard de koers.

Op dit moment is de beurs op zoek naar bedrijven die kunnen profiteren van kunstmatige intelligentie en bedrijven die op dat gebied wat hebben te verliezen.

Kunstmatige intelligentie op de arbeidsmarkt

Generatieve kunstmatige intelligentie biedt een oplossing voor de krappe arbeidsmarkt. Nu is al duidelijk zichtbaar dat ondernemers op zoek zijn naar slimme oplossingen voor het tekort aan personeel, mede gestimuleerd door hogere (minimum)lonen. Kunstmatige intelligentie maakt het mogelijk om robots tegen veel lagere kosten te installeren. Verder is generatieve kunstmatige intelligentie vooral een vervanging van veel dienstverlenende beroepen.

Volgens Goldman Sachs kan de wereldeconomie alleen al door generatieve kunstmatige intelligentie met $ 7 biljoen groeien, afhankelijk van de snelheid van implementatie. Het zal de komende jaren zorgen voor een hogere groei van de productiviteit. Circa twee derde van alle werknemers zal zien dat deze vorm van kunstmatige intelligentie een deel van het werk gaat overnemen. Het zal hierbij in eerste instantie vooral om complementaire taken gaan. De mens houdt controle, maar kan wel veel sneller werken. Dat betekent desondanks dat grote dienstverlenende bedrijven met minder mensen toekunnen.

Nu hoeft dat niet te betekenen dat al die mensen werkloos worden. In landen die voorop lopen op het gebied van automatisering en robotisering worden juist veel nieuwe banen gecreëerd. Op dit moment heeft 60% van alle mensen een baan die in 1940 nog niet bestond. Dat betekent dat 85% van alle banengroei in de afgelopen 80 jaar kan worden verklaard door technologische ontwikkelingen.

Generatieve kunstmatige intelligentie zal in de toekomst vooral veel waarde kunnen toevoegen in banen waar mensen de hoeveelheid data niet meer kunnen overzien. Dit zijn vaak bijzonder complexe systemen waar nu juist hooggekwalificeerde medewerkers werken. Denk bijvoorbeeld aan programmeurs. Elke nieuwe programmeertaal is gemaakt om eenvoudiger te kunnen programmeren dan de taal daarvoor.

Nieuwe toepassingen van kunstmatige intelligentie

Het programmeren van de toekomst zal zo eenvoudig zijn als een simpele vraag stellen aan een programma als ChatGPT. Nu al wordt generatieve kunstmatige intelligentie gebruikt bij de auto complete-functie in sommige programmeertalen. Effectief betekent dit dat al 40% van die software wordt geschreven door de computer zelf.

Op het moment is er geen arts die alle ziektes inclusief de symptomen kent. Nu al wordt kunstmatige intelligentie gebruikt om afwijkingen op te sporen op röntgenfoto’s en laboratoriumuitkomsten. De computer zal in de toekomst een betere analyse kunnen maken dan de arts. Ook fiscaal-juridische beroepen kunnen veel baat hebben bij generatieve kunstmatige intelligentie. Een pleitnota of een ingewikkelde overeenkomst wordt straks een fluitje van een cent.

In de financiële wereld zullen eveneens veel banen verdwijnen – van kredietanalisten tot callcenters – omdat ze worden overgenomen met behulp van kunstmatige intelligentie.

Kunstmatige intelligentie zal uiteindelijk ook het meest populaire beroep onder mannen overbodig maken: het beroep van chauffeur. Autonoom rijdende auto’s en vrachtwagens komen dichterbij.

Ook het ontwerpen van gebouwen, het opsporen van fraude en vanzelfsprekend moderne oorlogsvoering zullen er totaal anders uitzien dankzij kunstmatige intelligentie.

Zelfs creatieve beroepen hebben veel taken die overgenomen kunnen worden door de computer. Denk aan het programmeren van videogames en het opstellen van advertenties en andere publicaties.

De hype zorgt voor de versnelling en de komende jaren volgen er ongetwijfeld nog veel meer menselijke taken die relatief eenvoudig kunnen worden geautomatiseerd.