Valentijn van Nieuwenhuijzen: Drie decennia markten, mensen en momenten

26 augustus 2025

In mijn eerste column voor Financial Investigator wil ik graag drie inzichten delen over elk van de drie centrale thema’s die mijn professionele leven in financiële markten hebben gevormd: de wereldeconomie, de financiële markten, en de mensen waarmee je het moet doen.
 

De wereldeconomie: wonderen, weerbaarheid en wendingen

1. Vrije markten zijn niet perfect, maar ze leveren wel wonderen.

Vrije markten hebben een ongekend vermogen om middelen effectief te alloceren en welvaart te creëren. Na de Tweede Wereldoorlog gingen veel landen in het Westen meer kapitalistisch en internationaal handelen. Het resultaat: een ongekende periode van economische groei, stijgende levensstandaarden en maatschappelijke vooruitgang.

In vergelijking met het dominante alternatief in die tijd - het communisme - is het verschil overduidelijk: meer innovatie, hogere welvaart, betere gezondheid en meer diversiteit. Natuurlijk kent het kapitalisme ook pijnpunten, zoals de toenemende ongelijkheid en de milieuschade van vervuiling. Maar in het verloop van onze geschiedenis hebben vrije markten simpelweg meer vooruitgang gebracht dan welk ander economisch systeem dan ook. Zoek dus naar wat er beter moet, maar vergeten nooit wat al zo goed gewerkt heeft.

2. Groei is weerbaar, maar niet vanzelfsprekend.

De wereldeconomie heeft sinds 1945 talloze schokken doorstaan: oliecrisissen, stagflatie, valutacrashes, de financiële crisis, Corona. En toch groeide de wereld in de breedte gestaag verder. Maar die onderliggende groei is niet vanzelfsprekend.

Lange termijn groei vraagt om voldoende arbeid, kapitaal en innovatie. En dat brengt me bij Japan. Toen daar begin jaren ’90 de vastgoed- en aandelenzeepbel barstte, verdween niet alleen de vraag, maar begon ook het arbeidsaanbod structureel te krimpen. De werkende bevolking daalde van een piek van 87 miljoen in 1995 naar 73 miljoen in 2024¹.

Wat toen een Japans demografisch ‘probleem’ leek, is nu eerder regel dan uitzondering. Vergrijzing én terughoudend migratiebeleid zie je inmiddels ook in Europa, China en de VS. Trendmatige groei zal dus vrijwel overal afzwakken.

3. Wendingen in de conjunctuur blijven altijd.

In de vroege jaren 2000 verkondigde Nobelprijswinnaar Robert Lucas dat het probleem van recessie management definitief was opgelost. Niets bleek minder waar. Niet veel later barstte de kredietbubbel en volgde de grootste mondiale recessie sinds de jaren ’30.

Onze systemen kunnen schokken wellicht wel beter opvangen dan vroeger. Maar economische crises, of ze nu ontstaan door vastgoed, banken, pandemieën of geopolitiek, blijven onvermijdelijk. Veerkracht en aanpassingsvermogen zijn blijvend cruciaal.
  

De markt: complexiteit, emotie en nederigheid

1. Markten zijn complexe adaptieve systemen

Net als de economie zijn markten levende systemen. Ze organiseren zichzelf, hebben geheugen, en kunnen onverwacht van regime veranderen. Kleine gedragsveranderingen onder participanten, mens of machine, kunnen grote gevolgen hebben.

Modern Portfolio Theory met haar aannames van rationaliteit en normaal verdeelde toekomstige rendementen is in de praktijk vaak te elegant voor de rommelige werkelijkheid. Markten zijn grilliger, minder voorspelbaar en gevoeliger voor extreem verlies dan de theorie doet vermoeden.

2. Markten zijn emotioneel

Van Black Monday in 1987 tot Lehman in 2008 en de Covid-paniek in 2020, steeds opnieuw blijkt dat markten niet alleen reageren op fundamentele data, maar ook op collectieve angst en euforie. Behavioral finance, bekend van onder andere Nobelprijswinnaar Robert Shiller, toont hoe groepsdenken en cognitieve biases markten vertekenen.

Verder beïnvloeden markten en de reële economie elkaar. In de jaren ’90 in opkomende markten, maar ook tijdens de credit- en eurocrisis, zagen we hoe verlies aan vertrouwen op financiële markten tot rampspoed in de reële economie leidde. Dit soort feedback loops vergroten de wispelturigheid van het systeem als geheel.

3. Markten vragen om nederigheid

Markten zijn competitief én slim. Ze zijn niet perfect, maar wél adaptief. Ze te slim af zijn is mogelijk, maar zeldzaam en nooit eenvoudig. Succes vraagt om een Olympisch niveau van discipline, analyse, samenwerking en besluitvorming. En zelfs dan blijft succes broos.
 

De mensen: partnership, teamspel en menselijkheid

1. Investeer evenveel in mensen als in markten

De basis van een succesvolle belegger zit niet in een vaste strategie, maar in de mensen waar je mee werkt. Onderling vertrouwen, inspiratie delen en elkaars creativiteit benutten zijn de bouwstenen van een winnend geheel. Als mensen in zichzelf én in elkaar geloven gebeuren er bijzondere dingen.

2. Teamwork is geen optie, het is essentieel

Outperformance is een teamsport. Een team van mensen en technologie, van portofolio management systemen tot AI. Slimme tools helpen om blinde vlekken te vermijden en betere inzichten te vinden. Maar het werkt alleen als mensen en technologie elkaar versterken en niet verwarren.

Diversiteit van denken, onderling respect en psychologische veiligheid zijn daarvoor cruciaal. Makkelijk gezegd, maar moeilijk gebouwd. En de sterkste teams ontstaan in een crisis. Als je samen overeind blijft als het stormt dan heb je goud in handen.

3. Blijf mens

Mensen zijn, net als markten, emotioneel. We hebben rust nodig. Humor, beweging en aandacht. Als je mensen ruimte geeft om zichzelf te zijn, zullen ze ook groeien, leren en presteren. Om te blijven uitblinken in een wereld vol verandering, heb je ook nieuwsgierigheid, moed en speelsheid nodig.

Of zoals Steve Jobs het ooit zei: "Stay hungry. Stay foolish."²

Deze lessen hebben mij veel gegeven. Wellicht kunnen jullie erop voortbouwen.

Veel succes!

 

_{¹ Bron: OECD Employment Outlook 2025 – Japan
² [Steve Jobs – Connecting the Dots, Stanford Commencement Speech, 2005](https://news.stanford.edu/2005/06/14/jobs-061505/)}