Stephan Langen: Waarom divestment wél werkt

Stephan Langen: Waarom divestment wél werkt

Duurzaam beleggen ESG
Stephan Langen (Kees Rijken Fotografie)

Door Stephan Langen, Hoofd Portfoliomanagement bij ASN Impact Investors

Maart heeft nogal zijn staart geroerd. Een paar dagen na de spectaculaire verkiezingswinst voor BBB plofte het IPCC-rapport op onze bureaus, met de laatste wetenschappelijke inzichten rondom het klimaat.

Het VN-klimaatpanel heeft zijn conclusies wederom enigszins afgezwakt onder druk van overheden en bedrijfsleven. De aanbeveling om over te stappen op plantaardige eiwitten heeft het bijvoorbeeld niet gehaald. Vrolijk word je er niet van, eerder ongeduldig: de ambitie om de opwarming van de aarde tot 2030 te beperken tot 1,5 oC lijkt al bijna een utopie.

Het is dan ook bijna potsierlijk hoe uitgebreid Shell dit kwartaal het podium kreeg om in EW, voorheen Elseviers Weekblad, te vertellen over zijn klimaatambities en -acties. Door zijn investeringen in groene energie te overbelichten, kreeg Shell de kans zijn fossiele imago bij te stellen. Maar een blik op de koele cijfers toont dat het hart van het bedrijf toch vooral klopt voor fossiel.

En dan KLM. Letterlijk een dag na de verschijning van het klimaatrapport stond KLM, samen met andere vliegmaatschappijen, voor de rechtbank om te voorkomen dat Schiphol moet krimpen op last van het kabinet.

De roep om duurzaamheid groeit

Shell en KLM voerden niet eens zo lang geleden nog de ranglijst aan van bedrijven waar jonge mensen graag wilden werken. Dat is inmiddels niet meer zo. Ze zijn de status van Nationale Trots kwijtgeraakt. Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat dit mede gekomen is doordat hun woorden niet overeenkomen met hun daden ten aanzien van groene ambities.

Vooral jongere generaties verzetten zich tegen hypocrisie en greenwashing en verlangen andere keuzes. Wat dat betreft was het bemoedigend te zien dat uitgerekend de jongeren van de VVD hun partij opriepen koers te houden op het stikstofdossier, ondanks de monsterwinst van de BBB bij de statenverkiezingen die wellicht tot verwatering van het beleid zal leiden.

Andere keuzes worden nu ook van vermogensbeheerders verlangd. Dat ze deze nog niet voldoende (of helemaal niet) maken, is in het licht van het nieuwste IPCC-rapport op zijn minst teleurstellend. Gelukkig zijn er wel steeds meer partijen die grote CO2-uitstoters in hun portefeuille afstoten: ze kiezen voor divestment.

Het nut van divestment

Divestment is het afscheid nemen van bedrijven in de portefeuille, in dit geval vanwege de onacceptabele negatieve impact van bedrijfsactiviteiten op het klimaat. Er wordt wel gesteld dat divestment niet werkt omdat je dan als aandeelhouder geen invloed meer zou hebben op het beleid van het bedrijf. Het wordt vaak weggezet als ethisch handelen in plaats van een rationele portefeuilleconstructie. Dat ligt er maar helemaal aan hoe nauw je 'rationeel' definieert en hoe ver je in de toekomst wilt kijken.

Het was bemoedigend om in een wetenschappelijke paper van het European Corporate Governance Institute (ECGI) te lezen dat divestment wel degelijk kan werken. De auteurs van ‘Voice Through Divestment’ tonen aan dat openlijke divestment – en de oproep daartoe – het economisch narratief kunnen beïnvloeden, met een drukkende werking op de aandelenkoersen van bedrijven.

In het economisch narratief komt, dankzij oproepen zoals die van de internationale beweging Go Fossil Free tot divestment, meer aandacht voor de risico's die fossiele bedrijven lopen: ze blijven straks achter met stranded assets.

Divestment is de rationele keuze

Het was volgens de IPCC al zeer urgent om van fossiele posities afstand te nemen, nu is weer eens aannemelijk gemaakt dat het vanuit risico-rendementperspectief ook verstandig is.

Te meer omdat naar verwachting de druk op fossiele bedrijven eerder zal toe- dan afnemen, maakt dat divestment tot een rationele beslissing.

En waarom zou divestment alleen werken om fossiele bedrijven in beweging te krijgen? Het economisch narratief kan ook worden veranderd voor andere prangende issues waarover aandeelhouders middels divestment een sterk signaal kunnen afgeven.

Hoe gaat u om met het toenemende risico in bijvoorbeeld uw fossiele portefeuille? Zeker pensioenfondsen zullen de duurzame voorkeuren van de jongere generaties serieuzer moeten nemen dan ooit. In het nieuwe pensioenstelsel kunnen ze veel hogere eisen stellen aan duurzaamheid. Wacht u die toekomst af?

Stephan Langen is Hoofd Portfoliomanagement bij ASN Impact Investors. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.