Harry Geels: Joe Biden gaat iets aan de ongelijkheid doen

13 oktober 2020

Door Harry Geels

Joe Biden staat inmiddels in de peilingen ver voor op Donald Trump. Als de berichten kloppen, gaat er bij een eventuele verkiezing van Biden veel veranderen in de Verenigde Staten. Zo wil hij volgens zijn adviseurs de inkomensongelijkheid terugbrengen door belastingen te verhogen voor de rijken en de ondernemingen. Opvallend genoeg maakt Wall Street zich niet ongerust.

Joe Biden staat nu verder voor in de peilingen en wedscores dan Hillary Clinton destijds op een vergelijkbaar moment voor de verkiezingen van 2016. Na het eerste verkiezingsdebat is de voorsprong van Biden verder opgelopen. Het moet gek lopen als Biden niet wint, temeer Biden een grotere sympathiefactor heeft dan Clinton. Maar in drie weken kan natuurlijk nog veel veranderen.

Bron: RealClearPolitics

Biden staat voor een duidelijk ander beleid dan Trump. Zoals eerder beschreven in mijn column van 22 september staat hij voor ‘stakeholder capitalism’, daar waar Trump meer aandeelhouderskapitalisme propageert. Volgens zijn adviseurs wil Biden straks verder iets doen aan de inkomensongelijkheid. Hij zou ook voor een minder agressieve houding richting China staan, althans wat betreft de handel (niet de technologie en mensenrechten).

Biden wil bijvoorbeeld de belasting van inkomens boven de $400.000 verhogen. Tevens wil hij een vermogensbelasting invoeren van 2% op vermogens boven de $50 miljoen en 3% boven de $1 miljard. Ook zou hij de door Trump in 2017 doorgevoerde verlaging van de winstbelasting van 35 naar 21% willen terugdraaien. Let wel, dit zijn vooral plannen die door Biden naar voren zijn gebracht tijdens de voorverkiezingen, toen hij het moest opnemen tegen Elizabeth Warren en Bernie Sanders.

Grote inkomens- en vermogensongelijkheid in de VS

De VS kent een van de grootste inkomens- en vermogensongelijkheden van alle ontwikkelde landen. De top-10% heeft er 70% van alle ‘assets’ in bezit. De top-1% heeft zelfs zo’n 30% van het totale vermogen. De verschillen zijn vooral sinds 2009 groter geworden.

Ook de inkomensverschillen zijn met name de laatste jaren flink toegenomen, daar waar er over de periode 2008-2014 een terugval heeft plaatsgevonden bij alle inkomensgroepen (waarbij de lagere inkomensgroepen een grotere terugval te verwerken kregen).

Monetair beleid mede schuldig aan grotere ongelijkheid

Zoals ook betoogd in mijn column ‘Monetaire bailouts zijn marktverstorend, unfair en illegaal’ is het monetaire beleid mede verantwoordelijk voor de groter geworden inkomens- en vermogensongelijkheid. Eigenlijk is het afschaffen van Bretton Woods in 1971 hét startschot geweest van de steeds groter geworden divergentie tussen rijk en arm.

Na Bretton Woods hebben de centrale bankiers een inflatiedoelstelling gehanteerd en zijn ze losser met de geldkraan omgesprongen, vooral na de kredietcrisis. De enorme vergroting van de geldhoeveelheid is vanaf toen vooral neergeslagen in aandelenkoersen en vastgoed, waarvan met name de vermogenden hebben geprofiteerd.

Naast het monetaire beleid hebben ook lagere belastingen voor de rijken en de bedrijven geleid tot grotere verschillen. Ook de globalisering heeft een rol gespeeld. Vooral medewerkers uit de middengroepen zijn door de globalisering rechtstreeks gaan concurreren met goedkope arbeid uit de opkomende markten. Verder heeft de uitholling van de macht van de vakbonden waarschijnlijk een rol gespeeld bij de steeds grotere ongelijkheid.

In Europa hebben wat betreft inkomen en vermogen vergelijkbare ontwikkelingen plaatsgevonden, alleen hebben Europese overheden voor een iets eerlijkere herverdeling gezorgd.

Gaat het Biden lukken?

Of het Biden, na zijn eventuele verkiezing, gaat lukken de ongelijkheid te verminderen, is lastig te zeggen. Hij heeft van de drie belangrijkste oorzaken van de ongelijkheid – monetair beleid, globalisering en belastingen – alleen de laatste echt in de hand. Belastingverhogingen zullen door zowel de Senaat als het Huis van Afgevaardigden moeten worden goedgekeurd en het is nog maar de vraag hoe groot de meerderheid is die de Democraten in beide zal hebben. 

En Biden heeft meer noten op zijn zang dan alleen het terugbrengen van de ongelijkheid. Zo wil hij ook investeren in duurzamere wereld. Politiek is keuzes maken en niet alle veldslagen kunnen worden gewonnen. Het verhogen van de belastingen zou Biden weleens willen uitstellen om het herstel na de coronacrisis niet in de kiem te smoren.

Biden en de aandelenmarkten

De reactie van velen is dat belastingverhogingen, voor zowel de rijken als de bedrijven, geen goed nieuws is voor de Amerikaanse aandelenmarkten. Opvallend genoeg zijn veel beursanalisten redelijk positief gestemd over een eventuele verkiezing van Biden. Volgens een bericht op Bloomberg gaat er volgens JPMorgan en Goldman Sachs echter wél een verandering plaatsvinden.

Vooral cyclische, waarde-, Chinese en nieuwe-energie aandelen zouden weleens kunnen profiteren volgens de twee bekende zakenbanken. Volgens Moody’s zou een overwinning van Biden het beste zijn voor de economie, mede vanwege zijn Green Deal-investeringsprogramma.

De geschiedenis leert overigens dat het voor de beurs niet zoveel uitmaakt welke partij in de VS aan de macht is. Er zijn na de Tweede Wereldoorlog twee presidenten geweest met een negatieve beurs, Nixon en Bush, beide Republikeins.

Bron: SCP Capital IQ

Dit artikel bevat een persoonlijke opinie van Harry Geels