T. Rowe Price: Europese economie herstelt sneller dan Amerikaanse door betere virusbeheersing

T. Rowe Price: Europese economie herstelt sneller dan Amerikaanse door betere virusbeheersing

Europa
Europa kaart.jpg

Hoewel de Amerikaanse budgettaire en monetaire reactie op het coronavirus sterker is dan de Europese, zijn de lockdowns in Europa agressiever geweest en hebben ze langer geduurd. De strengere Europese maatregelen zullen de economie hard treffen, maar leiden waarschijnlijk tot een sneller herstel van het consumentenvertrouwen. Als het Europese consumentenvertrouwen snel herstelt, zal de Europese economie waarschijnlijk sneller herstellen dan de Amerikaanse.

Historisch herstelt de VS sneller van recessies dan Europa, maar deze keer zou dat wel eens anders kunnen zijn. Hoewel de reactie van de Federal Reserve (Fed) op de coronaviruspandemie agressiever was dan die van de Europese Centrale Bank (ECB), waren de lockdowns in Europa strikter dan in de VS en hebben ze ook langer geduurd. Volgens Tomasz Wieladek, International Economist, bij T. Rowe Price, zou dit ertoe kunnen leiden dat op korte termijn de Europese economie beter zal presteren dan de Amerikaanse, waardoor een sterkere euro wordt ondersteund. 

Een van de belangrijkste redenen waarom de VS zich doorgaans sneller herstelt, is dat eerdere recessies vooral zijn veroorzaakt door een opbouw van economische onevenwichtigheden in een laat stadium van de conjunctuurcyclus. De Amerikaanse beleidsmakers voerden niet alleen een agressief monetair en budgettair beleid om deze recessies te verzachten, maar namen ook maatregelen die rechtstreeks gericht waren op het belangrijkste gebrek aan evenwicht in de economie.

Zo heeft de Amerikaanse regering, als reactie op zowel de spaar- en kredietcrisis van 1987 als de financiële crisis van 2009, snel levensvatbare financiële instellingen geherkapitaliseerd en tegelijkertijd andere instellingen op een ordelijke manier geholpen. De flexibiliteit van de arbeidsmarkt in de VS heeft er ook toe bijgedragen dat werknemers van krimpende naar groeiende sectoren zijn gegaan.

Europa kiest van oudsher voor een andere aanpak. De ECB heeft weliswaar gereageerd op negatieve vraagschokken, maar bij lange na niet zo agressief als de Fed, en de genomen begrotingsmaatregelen worden niet in alle landen op dezelfde wijze toegepast. Bovendien heeft de grotere rigiditeit van de Europese arbeidsmarkt ertoe geleid dat bedrijven minder bereid zijn geweest om in een vroeg stadium van het herstel werknemers in dienst te nemen. Na de wereldwijde financiële crisis werden structurele problemen, zoals de zwakke banksector in de eurozone, lange tijd niet aangepakt, wat ook het herstel belemmerde.

Deze keer is het anders

De recessie van het coronavirus is anders dan eerdere conjunctuurrecessies. De daling van de productie wordt veroorzaakt door overheidsbepalingen die de verspreiding van de ziekte moeten voorkomen, zoals lockdowns en social distancing, in combinatie met een afname van het consumentenvertrouwen uit angst om ziek te worden. De angst voor werkloosheid, omdat de overheidsregelgeving het bedrijfsleven heeft getroffen, heeft ook bijgedragen tot een lager consumentenvertrouwen. Hoewel monetair en budgettair beleid van oudsher worden gebruikt om deze vertrouwenseffecten te verzachten, zouden ze in de huidige situatie waarschijnlijk minder succesvol zijn. 

De meest waarschijnlijke weg naar herstel is het stoppen van de verspreiding van het virus en vervolgens het opheffen van de lockdowns. Wanneer consumenten ervan overtuigd zijn dat ze kunnen terugkeren naar hun pre-corona levensstijl met zeer weinig risico om de ziekte op te lopen, zal de vraag waarschijnlijk snel terugkeren en zal ook de aanbodzijde van de economie weer opleven.

Tabel 1 T-Row Price.png 

Figuur: Het consumentenvertrouwen in Europa is hoger dan in de VS 

Per 30 juni 2020.

Bron: Eurostat en University of Michigan/Haver Analytics.

 

Timing is essentieel: Als de lockdowns te vroeg aflopen, kan een tweede golf van het virus in gang worden gezet, waardoor het vertrouwen in de volksgezondheidsinstanties een deuk kan oplopen en de vraag van de consument voor een langere periode kan worden onderdrukt. Als de lockdowns te laat aflopen, zouden meer bedrijven zwaar getroffen kunnen worden. De VS lijken voor de eerste benadering te hebben gekozen. De lockdowns werden in veel staten beëindigd toen het aantal besmettingen nog hoog was, maar wel dalende.

De Europese landen hebben daarentegen een veel voorzichtiger aanpak gehanteerd. Lockdowns werden geïmplementeerd op landelijk niveau, gezichtsmaskers waren vaak verplicht in het openbaar en reizen tussen landen werd verboden. Europese landen hebben ook langer gewacht om hun lockdowns geleidelijk aan vrij te geven, en dat alleen als de groei van het aantal besmettingen erg laag was. Terwijl de groei van het aantal besmettingsgevallen in de VS in juni weer begon te versnellen, blijft de groei van het aantal besmettingen in de Europese landen zeer laag.

Alles heeft een prijs

Aan de Europese strategie van een meer agressieve en langdurige lockdown hangt een prijskaartje. Het zal de Europese economie op korte termijn harder treffen en waarschijnlijk een diepere recessie veroorzaken. De lage groei van besmettingsgevallen heeft wel de geloofwaardigheid van de Europese regeringen ten aanzien van de bestrijding van virussen versterkt. Dit zal waarschijnlijk helpen om het vertrouwen van de consument te herwinnen dat het veilig is om terug te keren naar zijn sociale consumptiepatronen van vóór de coronacrisis, zelfs als de maatregelen om afstand te houden geleidelijk aan worden opgeheven.

Het vertrouwen van de consument is hier essentieel. Zoals het gezegde luidt: Je kunt een paard naar het water leiden, maar je kan hem niet leren drinken. Dit is ook het geval met beleidsreacties op de coronavirusrecessie: Monetair en budgettair beleid kan de consument leiden, maar alleen vertrouwen zal hem laten drinken. Hier lijkt de Europese aanpak effectiever te zijn. Terwijl het consumentenvertrouwen in de eurozone sneller daalde dan in de VS in maart en april, heeft het zich in Europa sterker hersteld.

Over het geheel genomen meent Wieladek dat de kans op een snelle heropleving van het Europese consumentenvertrouwen veel groter zal zijn door een betere beheersing van het virus, waardoor de Europese economie op korte termijn waarschijnlijk beter zal presteren dan de Amerikaanse economie. Bovendien heeft Europa deze keer monetair en budgettair krachtig gereageerd, waardoor het herstel verder wordt ondersteund. De Duitse detailhandelsverkopen lagen in mei zelfs al boven het niveau van februari vóór de pandemie. Dit alles wijst erop dat de euro de komende maanden waarschijnlijk beter zal blijven presteren dan de Amerikaanse dollar.