Schroders: Luidt Covid-19 het einde van cash in? En hoe kunnen beleggers hierop inspelen...?

Schroders: Luidt Covid-19 het einde van cash in? En hoe kunnen beleggers hierop inspelen...?

Geld euro.jpg

In veel Europese landen nam de hoeveelheid cash-transacties al af. De Covid-19 crisis versterkt deze trend alleen maar, ziet Schroders. Een duidelijke verandering is dat de behoefte aan contant geld helemaal verdampt lijkt te zijn en transacties voor het overgrote deel digitaal met een app of met een betaalpas of creditcard verlopen. Daar liggen kansen voor beleggers.

Voordelen van betaalkaarten

Contant betalen vereist meer interactie tussen mensen, iets dat vermeden wordt bij kaartbetalingen. De pandemie veroorzaakt dat klanten de voorkeur aan een betaalkaart geven, maar ook dat verkopers gewilliger zijn geworden om pinbetalingen te accepteren. De kosten daarvoor dalen.

Gemak voor de klant is een belangrijke drijfveer achter de omslag van cash naar cashless. Dat is versterkt door technologische verbeteringen. Chipkaarten in het vervoer zijn een andere factor geweest die die acceptatie van betaalkaarten hebben vergroot. De pandemie heeft er tevens toe geleid dat in veel landen de limiet voor contactloos betalen is verhoogd, soms verdubbeld.

Divers betaalgebruik in Europa

In Europa werd in een aantal landen - met name in Scandinavië - al min of meer cashless betaald. Cijfers van de ECB laten zien dat het aantal niet-contante betalingen in de EU in 2018 is gegroeid met 7,9%. Er zijn echter andere landen, zoals Duitsland en Italië, waar nog met name contant betaald wordt. In die laatste landen ligt dus potentieel voor de betaalindustrie.

tabel 1 Schroders.png

 Wat betekent dit voor beleggers?

De VS gelden als voorbeeld voor de ontwikkeling die de betaalindustrie in Europa zal doormaken. Daar zijn de betalingsbedrijven grotendeels binnen de banken ontwikkeld, vervolgens zijn ze op zichzelf staande bedrijven geworden, en dan komen de zelfstandige betaalbedrijven, waarna er een consolidatie plaatsvindt.

De sector in Europa heeft dezelfde weg gevolgd. In de afgelopen jaren zijn er standalone entiteiten gevormd en sommige zijn nu op de beurs geïntroduceerd. De eerste fusies en overnames (M&A) tussen deze entiteiten zijn zichtbaar en naar verwachting  zal dit voortduren.

Waarschijnlijk zullen meer fusies en overnames plaatsvinden aangezien bedrijven daar baat bij hebben. Betalingsaanbieders helpen winkeliers met het accepteren van betalingen in de winkel of online en loodsen hen door de kaartnetwerken heen. Het hebben van de juiste technologie is daarom cruciaal en kostbaar, terwijl het verwerken van de extra betalingen verwaarloosbare extra kosten met zich meebrengt. Het is daarom zinvol voor bedrijven om te consolideren en te investeren in het verbeteren van hun technologie. 

Een belangrijke overweging voor Europa is de mate waarin betalingsdiensten in de hele EU kunnen worden geharmoniseerd. De Europese Commissie werkt aan de totstandkoming van een single payment area, zodat in elk land dezelfde regels worden toegepast, met dezelfde consumentenbescherming en een ruime keuze aan betalingsmogelijkheden. Dit is een belangrijke factor om fusies en overnames mogelijk te maken, omdat dit de schaalbaarheid van de technologie in de verschillende landen mogelijk maakt.

Europa heeft onlangs ook het Europees Betalingsinitiatief gelanceerd, dat tot doel heeft de nationale kaartsystemen te vervangen door een gemeenschappelijke Europese kaart. Dit bevindt zich momenteel in een zeer vroeg stadium, maar zou de groei van de Europese kaartbetalingssector kunnen bevorderen. 

Hoewel dit geen exacte maatstaf is voor de acceptatie van kaartbetalingen, toont de onderstaande grafiek de verhouding tussen het contante geld in omloop en het BBP in de verschillende economieën. De eurozone blijft achter bij de Scandinavische landen en het Verenigd Koninkrijk, en bij andere grote economieën zoals de VS. Dit wijst er opnieuw op dat de eurozone een inhaalslag kan maken op het gebied van kaartbetalingen.

tabel 2 Schroders.png 

Het potentieel voor een langere periode van hogere groei maakt de betaalproviders volgens Schroders een interessante beleggingsmogelijkheid. Een groot deel van de rest van de financiële sector, met name de banken, heeft te kampen met de negatieve gevolgen van een langdurige lage rente en de Covid-19-crisis. Het kaartbetalingsverkeer en het digitale betalingsverkeer namen daarentegen toe en de pandemie heeft voor nog meer wind in de rug gezorgd. De gemaksfactor voor de klant is verveelvoudigd en bedrijven die voorheen geen kaartbetalingen accepteerden, zijn door de omstandigheden gedwongen om dat wel te doen.

Hoewel de sector er in grote lijnen aantrekkelijk uitziet, moet elk aandeel natuurlijk op zijn eigen merites worden beoordeeld.

Wat is de sociale impact van niet-contante betalingen?

De samenleving heeft duidelijk baat bij niet-contante betalingen, omdat ze veel gemakkelijker te traceren zijn en het daarom gemakkelijker is om de desbetreffende belastingen te inn. In de huidige pandemie, waarbij de overheidskas onder druk komt te staan, is dat een belangrijke overweging.

Het gemak voor de consument om kaarten en andere cashless betaalmethoden te hanteren in plaats van een portemonnee vol met contant geld mee te nemen is groot. Het is ook gemakkelijker voor veel bedrijven, die niet willen omgaan met de veiligheidsaspecten van het hebben van grote sommen contant geld op het terrein of van het vervoer ervan.

Het dalende gebruik van contant geld roept echter vragen op ten aanzien van  financiële inclusie. Degenen die geen toegang hebben tot bankrekeningen zouden wel eens uitgesloten kunnen worden. Volgens de ECB (2017) bankiert 3,6 procent van de Europeanen niet. Vaak zijn dit mensen die hun loon handje contantje ontvangen.

Intussen kunnen veel mensen die liever contant geld opnemen het steeds moeilijker vinden om dat te doen. Banken zijn niet langer bereid om dure ATM-netwerken in stand te houden en de vraag naar contant geld daalt. Uit de gegevens van de ECB blijkt dat het totale aantal geldautomaten in de eurozone in 2018 met 0,3% is gedaald, terwijl het aantal verkooppuntterminals met 11,2% is toegenomen. De zorg is dat deze ontwikkeling vooral ouderen zou kunnen treffen, die wellicht minder geneigd zijn om kaartbetalingen te doen.

Toch lijkt het onwaarschijnlijk dat contant geld volledig zal verdwijnen. Een groot deel van het contante geld in de eurozone is niet dagelijks in omloop, maar wordt gebruikt als waardeopslag. Volgens een onderzoek van de ECB (2016) had 12% van de mensen in de eurozone meer dan 1.000 euro cash in huis. De eurobiljetten zijn verkrijgbaar in coupures tot € 500 (afgeschaft, maar nog steeds wettig betaalmiddel), waardoor het relatief gemakkelijk is om aanzienlijke bedragen thuis te bewaren.

Maar de pandemie stimuleert het gebruik van niet-contante betalingen voor alledaagse transacties, en dit is volgens Schroders een trend die alleen maar zal versnellen omdat de voordelen voor de samenleving zwaarder wegen dan een aantal van de tijdelijke uitdagingen.