Willis Towers Watson: Nederlands pensioenvermogen daalt in 2018 na recordgroei in 2017

15 februari 2019

Daling in lijn met ontwikkelingen grootste wereldwijde pensioenmarkten

Het gezamenlijke vermogen van Nederlandse pensioenfondsen is, gemeten in Amerikaanse dollars, in 2018 gedaald met 6,9% tot 1517 miljard. Een deel van deze daling is toe te schrijven aan de wisselkoers tussen euro en dollar waardoor de daling in euro’s slechts 2,6% bedroeg. Deze daling is in lijn met de ontwikkeling van het pensioenvermogen wereldwijd. In de 22 grootste pensioenmarkten bedroeg de daling gemiddeld 3,8%. De daling volgt na een recordstijging in 2017. Het pensioenvermogen maakte toen de sterkste jaarlijkse stijging in 20 jaar door. Dit zijn de belangrijkste bevindingen uit de Global Pension Assets Study 2019, een jaarlijks terugkerende studie van Willis Towers Watson naar ontwikkelingen in wereldwijde pensioenmarkten.

Als percentage van het BBP beschikt Nederland met 167% nog steeds over het hoogste pensioenvermogen van alle landen in de wereld, bijna een verdubbeling ten opzichte van 2008 (89%). Nederland wordt gevolgd door Australië (131% en Zwitserland (126%). Gemeten in USD bedroeg de stijging van het Nederlandse pensioenvermogen gemiddeld 5,9% per jaar. Nederland scoort daarmee iets hoger dan gemiddeld (5,3%), maar beduidend lager dan bijvoorbeeld Australië (10,2%) en de Verenigde Staten (7,7%).

Uit het rapport blijkt verder dat het vermogen in beschikbare premieregelingen (defined contribution, DC) wereldwijd voor het eerst groter is dan het vermogen in toegezegde premieregelingen (defined benefit, DB). De groei van het vermogen in DC regelingen in de afgelopen 10 jaar is met 8,9% per jaar aanmerkelijk hoger geweest dan in DB regelingen (4,6%). In Nederland blijven DB regelingen verreweg het populairst met 94%. De overige 6% zit in DC regelingen, een percentage dat over de afgelopen 10 jaar stabiel is gebleven. Nederland laat daarmee alleen Japan en Canada voor zich (beiden 95% DB). “Het overstijgen van DC regelingen ten opzichte van DB regelingen markeert een kantelpunt in de ontwikkeling naar DC als dominant wereldwijd model dat 40 jaar geleden al is ingezet” aldus Jacco Heemskerk, Head of Investment bij Willis Towers Watson. “Nu DC-modellen steeds meer in opkomst zijn, is het belangrijk dat er wordt nagedacht over het beheersen van de verschuiving van risico naar de pensioendeelnemer, zonder dat de belangen van de deelnemer daarbij in het gedrang komen.”

Private markten bewijzen hun waarde

Het percentage van het wereldwijde pensioenvermogen dat in aandelen is belegd is de afgelopen 20 jaar gestaag gedaald van 60% naar 40%. Deze daling komt met name ten goede aan beleggingen in private markten: vastgoed, hypotheken, infrastructuur en private equity. De beleggingen in die categorieën zijn in 20 jaar gestegen van 7% naar 26% van de totale beleggingen. In Nederland is de weging naar aandelen relatief stabiel te noemen. Verder valt op dat Nederlandse pensioenfondsen een stuk conservatiever beleggen dan het wereldwijde gemiddelde. De beleggingen in obligaties in Nederland en wereldwijd bedragen in 2018 respectievelijk 54% en 31%. Jacco Heemskerk: “2018 was het op drie na slechtste beleggingsjaar voor pensioenfondsen sinds 2008, maar het had nog slechter kunnen aflopen als pensioenfondsen afhankelijk waren geweest van alleen aandelen en obligaties. Beleggingen in private markets hebben het in 2018 goed gedaan en hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan diversificatie binnen portefeuilles en daarmee lagere risico’s. Wel merken we dat het selecteren van de juiste beleggingen in deze categorieën en het monitoren ervan een uitdaging blijft.”

De plek van pensioenfondsen in de samenleving

Het rapport stelt dat pensioenfondsen in de afgelopen 20 jaar kansen hebben gemist om de bedrijfsvoering van de partijen waarin zij beleggen in positieve zin te beïnvloeden. Als voorbeeld worden de hoge beloningen van bestuurders genoemd. Verder wordt opgemerkt dat vermogensbeheerders zich in toenemende mate proberen te onderscheiden door hun cultuur, betrokkenheid en waarden over het voetlicht te brengen. “Pensioenfondsen bezitten wereldwijd een derde van de USD 136 biljoen aan vermogen en dat schept verplichtingen” aldus Jacco Heemskerk. “Waar de nadruk voorheen voornamelijk lag op rendementen zien we dat vandaag de dag steeds meer wordt gekeken naar de plek van pensioenfondsen in de samenleving. Het snijvlak tussen verantwoord beleggen, rentmeesterschap, duurzaamheid en langetermijnbeleggen zal naar verwachting steeds belangrijker worden. Dit betekent dat er hogere eisen worden gesteld aan de mate waarin fondsen vorm geven aan hun Environmental, Social en Governance (ESG) beleid.”