VBDO: Structurele lobbywashing vraagt om een verantwoorde strategie

VBDO: Structurele lobbywashing vraagt om een verantwoorde strategie

ESG
Stijn Scholten (foto archief VBDO)

Door Stijn Scholten, Junior Project Manager bij VBDO

De term greenwashing is al lang en breed bekend. Uit recent onderzoek van de VBDO komt een nieuw fenomeen naar voren: lobbywashing.

Supermarkten en FMCG’s zoals Ahold Delhaize en Henkel laten graag aan het grote publiek zien hoe duurzaam ze bezig zijn. Dat doen ze bijvoorbeeld door initiatieven te steunen die pleiten voor een circulaire economie. Buiten het publieke blikveld gebeurt echter soms het tegenovergestelde. Zoals bij het Europees circulaire economiebeleid: Henkel lobbyt er actief tegen. Zowel Ahold Delhaize als Henkel betalen brancheverenigingen (EuroCommerce en BusinessEurope) om dat voor hen te doen. Zo profiteren beide partijen wel van de positieve publieke aandacht, maar zorgen ze er achter de schermen voor dat ze niet écht hoeven te veranderen.

Het gevaar van lobbywashing

Hoewel lobbyen positief kan bijdragen aan het realiseren van betere regelgeving, biedt het op dit moment te veel ruimte voor lobbywashing. Dit komt onder meer door een gebrek aan transparantie. Dat fenomeen speelt zich namelijk niet alleen af onder supermarkten en FMCG’s. Onderzoek van InfluenceMap stelt dat 75% van de meest vervuilende bedrijven weliswaar duurzaamheidsambities heeft die in lijn zijn met het Klimaatakkoord van Parijs, maar dat slechts ongeveer een kwart van deze bedrijven ook daadwerkelijk lobbyt in lijn met dit akkoord. Voor brancheorganisaties, die nog meer buiten het publieke blikveld opereren, is dit percentage een magere 11%.

Het verschil tussen de doelstellingen van bedrijven en de lobbyactiviteiten van diezelfde bedrijven is opmerkelijk. Bedrijven hebben natuurlijk het recht hebben om te lobbyen, maar bij rechten horen ook plichten. En bedrijven komen hun plicht om verantwoord te lobbyen vaak niet na. Verantwoord lobbyen betekent namelijk dat een onderneming lobbyt in lijn met haar eigen, zelf gestelde (al dan niet duurzame) doelstellingen. Op het moment dat dit niet zo is, misbruiken bedrijven hun recht om te lobbyen en komt de samenleving bedrogen uit. Hierom is het belangrijk dat bedrijven een verantwoordelijke lobbystrategie opstellen.

Op naar een verantwoorde lobbystrategie

Een verantwoorde lobbystrategie bestaat uit drie cruciale onderdelen. Ten eerste een visie over wat de onderneming wil bereiken met haar lobbyactiviteiten. Ten tweede transparantie over deze activiteiten, de doelstellingen en de kosten. En ten derde een strategie die in werking treedt op het moment dat gelieerde brancheorganisaties niet in lijn lobbyen met de doelstellingen van het bedrijf zelf.

Sinds veel lobbyactiviteiten via brancheorganisaties gaan, is juist het derde onderdeel essentieel. Een bedrijf is in feite een klant van een brancheorganisatie. Aangezien bedrijven als geen ander weten dat de klant altijd koning is, wordt het tijd dat bedrijven zich ook als koningen gaan gedragen bij hun brancheorganisatie.

De werkelijkheid laat helaas zien dat bedrijven nauwelijks verantwoorde lobbystrategieën hebben. En zonder een transparante lobbystrategie ligt lobbywashing op de loer. Alleen door het integreren van de bovengenoemde criteria kunnen bedrijven zoals Ahold Delhaize en Henkel daadwerkelijk laten zien dat ze hun eigen duurzame ambities onderschrijven.

Stijn Scholten is werkzaam voor de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO). De VBDO is ervan overtuigd dat een meer duurzame en verantwoorde kapitaalmarkt leidt tot een gezondere en meer rechtvaardige wereld. De onafhankelijke vereniging is sinds 1995 een gedreven aanjager, motivator en kennisleider voor verantwoord beleggen en voor verankering van duurzaamheid bij ondernemingen.