Dick Kamp: Wisdom of the crowds en risicomanagement

Dick Kamp: Wisdom of the crowds en risicomanagement

Dick Kamp

Door Dick Kamp, Director Pension, Investment and Risk bij Milliman Pensioenen

Ineens heb je het en begrijp je wat er bedoeld wordt met het belang van diversiteit in de besluitvorming. Misschien ben ik traag, maar hier speelt duidelijk de Cruijffiaanse wijsheid: je gaat het pas zien als je het door hebt.

Ik lees op dit moment het boek Noise, A flaw in human judgement van Daniel Kahneman, Oliver Sibony en Cass R. Sunstein. U weet wel, de Kahneman van Thinking fast and slow. Noise is heel interessant en bespreekt de beperkingen weer van menselijke oordelen. Je wordt er bijna zenuwachtig van.’

Wisdom of the crowd

In het boek kom ik het begrip ‘wisdom of the crowd’ tegen. In het voorbeeld worden de bezoekers op een fair ergens op het platteland gevraagd het gewicht van een koe te raden. Niemand van de bezoekers heeft het goed, maar alle opgegeven gewichten gedeeld door het aantal bezoekers is nagenoeg precies het gewicht van de koe. Dit schijnt bijna een wetmatigheid te zijn. Denk aan het raden van de hoeveelheid knikkers in een fles, werkt net zo.

Hierdoor ben ik wat anders gaan aankijken tegen democratie. Beroemde uitspraken van Churchill zijn: ‘Het beste argument tegen de democratie is een vijf minuten durend gesprek met de gemiddelde kiezer.’ En: ‘Vele regeringsvormen zijn uitgeprobeerd en zullen worden uitgeprobeerd in deze wereld van zonde en ellende. Niemand beweert dat democratie perfect of alwetend is. Inderdaad, er wordt gezegd dat democratie de slechtste regeringsvorm is, met uitzondering van al die andere vormen die van tijd tot tijd zijn uitgeprobeerd.’

Het belang van diversiteit

Nu naar de bestuurstafel van pensioenfondsen. Besturen is beslissingen nemen over de toekomst. Hierbij is wijsheid nodig. Een enkele bestuurder heeft deze mogelijk niet. De groep bestuurders wel. Bij de governance van pensioenfondsen wordt al geruime tijd aangestuurd op diversiteit. Dat wordt gevonden in de vorm van een verscheidenheid aan tafel van man, vrouw, jong, oud en verschillende (multi-culturele) achtergronden. De bedoeling hiervan is zoveel mogelijk invalshoeken om tafel te hebben bij de beeld- en oordeelsvorming, zodat de besluitvorming zo compleet (lees: zo wijs) mogelijk is.

De rol van de voorzitter en de cultuur aan bestuurstafel is hierbij van groot belang. Immers, wisdom of the crowds werkt optimaal wanneer ieder zijn inbreng heeft en dit serieus wordt gewogen en meegenomen in de besluitvorming. De voorzitter stuurt in zijn rol het proces, zorgt actief dat ieder gehoord wordt, vat samen en trekt conclusies die besproken en zo mogelijk bevestigd worden. Tegelijkertijd is dit een aanmoediging voor alle bestuursleden om gehoord te worden. Ieders inbreng is van belang en telt.

Een diverser bestuur is een deskundiger bestuur

Is dit een vrijbrief om niet of minder te investeren in deskundigheid en competenties van de bestuursleden? Nee, juist niet. Besluitvorming wordt steeds beter wanneer de betrokkenen meer kennis en vaardigheden ontwikkelen. Populair gezegd: bewustzijn, ontwikkeling en opleiding zorgen voor de groei van ‘Onbewust Bekwaam’ naar ‘Bewust Bekwamer’.

Mijn inzicht tot nu toe is dat er veel risico zit in één overheersende stem wanneer een besluit wordt genomen, maar dat er veel minder risico zit in het meewegen van alle inbreng bij het nemen van een besluit.

Beste bestuurder, reflecteer eens op uw boardroom dynamics zoals behandeld in deze blog bij uw volgende bestuursevaluatie. Een divers bestuur is wellicht moeilijker te managen, maar levert betere en evenwichtigere besluitvorming op in het belang van de deelnemer.

Dit is de veertiende column in een serie over risicomanagement. De serie heeft tot doel de lezer te prikkelen en risicomanagement te beschouwen als een integraal onderdeel van het runnen van een pensioenfonds.