Renze Munnik: Redden van de status quo?
Renze Munnik: Redden van de status quo?
Door Renze Munnik, Risk Management Consultant bij Probability & Partners
Twee weken geleden schreef mijn collega Amba Zeggen over wat we kunnen leren van de natuur. Ze keek daarbij vooral naar wat er goed gaat in de natuur, maar belichtte niet de zaken die niet zo goed gaan.
Niet iedere soort is immers even succesvol en ook binnen succesvolle soorten worden soms individuen geboren die – heel rationeel gezien – geen kans maken. In de natuur overleeft zo’n individu het niet, of sterft zo’n soort uit. Maar wij mensen zijn nogal gehecht aan de status quo. Zijn onze keuzes daardoor nog wel logisch?
We zijn de wereld gewend zoals die nu is. Dat soorten komen en gaan, daar denken we liever niet over na. En als er dan een zielig zeehondje ligt, dan moeten we het toch maar redden. Je kan dat lieve beestje (hier op een Waddeneiland) toch niet dood laten gaan, zo zonder moeder (wat op de Noordpool uiteraard wel gewoon gebeurt).
Vanuit de empathie van een mens gezien een heel logische keuze. Ik zou er ook wat aan willen doen als ik dat beestje zo zag liggen. Maar vanuit de natuur gezien is het helemaal niet zo logisch. Als het niet sterk genoeg is, dan zal het dood gaan.
Survival of the fittest
Met ondernemingen zien we iets soortgelijks gebeuren. We stellen grote steunpakketten samen om alles overeind te houden, om de status quo te behouden in een tijd van crisis. Maar wat is een crisis? Of waaróm is er een crisis?
Ook daar kan je de vergelijking trekken met de natuur. Daar zijn er op een gegeven moment sterke soorten die de rest overwoekeren. Of juist niet zulke sterke soorten die toch zijn blijven bestaan. En eens in de zoveel tijd gebeurt er iets groots, bijvoorbeeld een bosbrand.
Mensen vinden dat heel erg (en als het door onszelf is aangestoken dan is dat ook zo), maar het is de manier van de natuur om het evenwicht te herstellen. Een groot stuk brandt af, waarna de natuur zichzelf herstelt. Dan gaat het bos weer z’n gang, tot het weer te ver is gegaan. Er komt weer een brand. En de natuur herstelt weer. Er zijn zelfs soorten die zich zo ontwikkeld hebben dat die zo’n brand kunnen doorstaan.
Crisis als reality check
Is een crisis zoals wij die kennen niet vergelijkbaar? Onze economie, de markten en de maatschappij blijven maar doorgroeien en woekeren. Het gaat beter en beter. De bedrijvigheid neemt steeds meer toe, er wordt steeds meer risico genomen, er wordt steeds meer uitgeprobeerd, er wordt steeds meer mogelijk gemaakt vanuit wetgeving en toezicht.
En op een gegeven moment zijn we als sector, of als maatschappij te ver doorgeslagen. Sommige instellingen ‘overwoekeren’ een markt. Of andere, eigenlijk niet levensvatbare ondernemingen schieten juist overal omhoog.
Er ontstaat een crisis. En uiteraard is dat heel vervelend. Voornamelijk voor de mensen die – als persoon – daardoor geraakt worden, mensen die hun baan kwijtraken, met alle gevolgen van dien. Maar voor de markt, voor de maatschappij, zou het wel eens nodig kunnen zijn. Het is een reality check. Waar zijn we mee bezig? Zijn we de verbinding met de realiteit kwijtgeraakt? Hebben we dit allemaal wel nodig?
Crisis als kans tot beter herstel
Een crisis kan dat opschonen, een kans bieden om ons als markt, sector of maatschappij te herstellen. Maar in plaats daarvan blussen we iedere bosbrand die we zien. We proberen iedere soort in stand te houden, alleen omdat we gewend zijn dat die er is.
Misschien moeten we niet zo ver gaan? Misschien hoef je niet kosten wat het kost alles overeind te houden dat de afgelopen jaren uit de grond is gesprongen – gewoon omdat het kon?
Begrijp me niet verkeerd. Ik bedoel hier niet mee dat we niets of niemand moeten helpen. Integendeel! Sommige ondernemingen vinden we misschien zo belangrijk dat we die overeind moeten houden. En ménsen moeten we sowieso niet laten vallen.
Maar wellicht dat we het reinigende karakter van een crisis kunnen waarderen en zijn werk laten doen. Daar wordt de economie sterker van. Laten we de ménsen helpen die geraakt worden, maar laten we niet zomaar alle ondernemingen overeind houden.
Probability & Partners is een Risk Advisory Firm die geïntegreerde risicomanagement en kwantitatieve modelleringsoplossingen biedt aan de financiële sector en aan data-gedreven ondernemingen.