LFDE: Economische wapens tegen blitzkrieg Moskou

February 28, 2022

Door Clément Inbona, Fondsmanager, La Financiere De l'Echiquier (LFDE)

Alle diplomatieke gesprekken van de voorbije weken zijn vruchteloos gebleken: op donderdag 24 februari, bij het krieken van de dag, is Vladimir Poetin een snel militair offensief in Oekraïne begonnen. De plannen daarvoor lagen duidelijk al klaar – de oorlogsverklaring was mogelijk al enkele dagen eerder opgenomen, samen met de aankondiging die de Minsk-akkoorden naar de prullenmand verwees. De inval, die door nagenoeg alle landen werd veroordeeld, schudt de geopolitieke en economische kaarten door elkaar.

Een reactie van de westerse landen op de invasie van Oekraïne, kandidaat-lid van de NAVO, liet niet lang op zich wachten. Zij denken er niet aan om militair ten strijde te trekken, maar hanteren economische wapens. Over welke tegenmaatregelen gepast zijn, lijken ze niet helemaal op dezelfde lijn te zitten, maar zowel de Verenigde Staten als de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk kozen voor een geleidelijke aanpak.

Voorlopig is er nog geen sprake van om Rusland geheel uit te sluiten van het betalingssysteem SWIFT, wat de Russische economie zou afsnijden van een groot stuk van de wereld. Het beperkt zich nu tot een aantal Russische banken en het dreigement blijft overeind. De maatregelen waartoe wel al is beslist, ontzeggen de Russische economie toegang tot financiering en belangrijke goederen en technologieën, en bestraffen vertrouwelingen van de president en oligarchen. Terwijl Rusland een blitzkrieg voert om de Oekraïense regering met militair geweld omver te werpen, richt het Westen zich dus op het economische strijdtoneel en de lange termijn.

Ongewenste inflatie

De economische gevolgen van het conflict zijn groot. Om te beginnen wakkert het de inflatie aan – Rusland en Oekraïne zijn belangrijke producenten van energie en grondstoffen: aardgas, aardolie en industriële metalen voor Rusland, landbouwgrondstoffen voor Oekraïne.

Bovenop de inflatoire nalatenschap van de coronacrisis komt nu dus een risico op 'ongewenste inflatie', dat het wellicht moeilijker maakt om de toekomstige beslissingen van de centrale banken in te schatten. Dat geldt met name voor de ECB, die met verschillen in de inflatoire druk te maken krijgt: de inflatie is hoger in Oost-Europa en deze crisis dreigt dat effect nog te versterken, aangezien die landen voor hun energiebevoorrading sterker afhankelijk zijn van olie en gas uit Rusland.

Qua groei is de impact beperkt – Rusland en Oekraïne vertegenwoordigen minder dan 2% van het wereldwijde bbp. Sleept het conflict echter aan, dan bestaat het risico op een nieuwe vertrouwenscrisis na de coronagolven van de afgelopen twee jaar.

Op de financiële markten heeft het Kremlin de eerste slag verloren. 36 uur na het begin van de gevechten noteerde de sterindex van de beurs van Moskou bijna een kwart lager, terwijl de Europese indices over dezelfde periode slechts 1% lager koersten.

Uncle Sam

Geopolitiek bekeken hertekent het conflict de wereldorde. Sinds het Amerikaanse debacle in Kaboel lijkt Uncle Sam niet meer geneigd zich het pak van politieman van de wereld aan te meten. Er ontstaan regionale blokken, met in het Westen een Atlantisch blok van de VS en Europa, en in het Oosten een Chinees-Russisch blok dat in zijn expansiedrang de blik nog op andere voormalige Sovjetrepublieken kan laten vallen.

Peking kan op zijn beurt in de verleiding komen om zijn invloed in de Zuid-Chinese zee te vergroten, te beginnen bij Taiwan. Het verleden leert ons dat de Europese Unie sterker wordt in tijden van crisis. Dat zal nu – ditmaal op militair vlak – naar verwachting niet anders zijn. De pandemie heeft de basis gelegd voor budgettaire solidariteit, wie weet wordt dit militaire conflict de aanzet tot een sterkere en beter gecoördineerde continentale strijdmacht.