LFDE: Inflatie op de politieke radar

November 17, 2021

Door Alexis Bienvenu, Fondsmanager, La Financiere De l'Echiquier (LFDE)

De afgelopen jaren was de inflatie laag, en hoofdzakelijk een kwestie van het monetair en eventueel het economische beleid. Nu ze records breekt - in oktober liep de inflatie in de Verenigde Staten op tot 6,2% op jaarbasis - wordt ze echter een heet politiek hangijzer. Joe Biden, die er tot voor kort amper met een woord over repte, heeft de inflatie zelfs uitgeroepen tot 'topprioriteit'.

Dat dit onderwerp nu plotseling opduikt in het debat, komt vooral doordat de overheden het niet meer kunnen veronachtzamen zoals ze lange tijd gedaan hebben. Zo herhaalde de Amerikaanse centrale bank sinds begin dit jaar onophoudelijk dat we ons om de – zogenaamd tijdelijke – inflatie geen zorgen hoefden te maken.

Beleggers gingen daar ook in mee, want de verwachte inflatie op lange termijn (die blijkt uit de koersen van inflatieswaps) is dit jaar niet hoger geklommen dan 2,7%. Uit de cijfers, die zich in tegenstelling tot beleggers niets aantrekken van wat de Federal Reserve zegt, blijkt echter dat de hoge inflatie behoorlijk hardnekkig is.

In de lonen en vastgoedprijzen is in de Verenigde Staten namelijk een inflatoire spiraal op gang gekomen die moeilijk te doorbreken valt, ook nadat het basiseffect van de lockdown in 2020 zal zijn uitgewerkt en zelfs indien – als bij mirakel – de energieprijzen na de winter fors zouden dalen en de knopen in de aanvoerketens snel ontward zouden raken. Bovendien wakkert de krappe arbeidsmarkt het vuur verder aan. De ECB zit op dezelfde lijn. Pas eind oktober ging de voorzitster in haar persconferentie op de inflatie in... waarna ze die bleef behandelen als een gegeven waar niets tegen moet worden ondernomen.

Mevrouw Inflatie

De bezorgdheid van de huishoudens begint nu echter toch gehoor te krijgen. In de Verenigde Staten namen de Republikeinen het – eindelijk goedgekeurde – infrastructuurplan van Joe Biden op de korrel omdat het de grondstoffenprijzen opdrijft. De president zag zich daardoor verplicht om in de tegenaanval te gaan met de bewering dat zijn plan de inflatie net zou temperen door het goederenvervoer vlotter te laten verlopen. Echt overtuigend is dat niet, want de inflatie die we vandaag zien vloeit niet voort uit de problemen in het binnenlandse transport. In Europa schilderde de Duitse boulevardkrant Bild Christine Lagarde af als 'Mevrouw Inflatie', die geen voeling heeft met de problemen van de huishoudens met een bescheiden inkomen.

Het inflatievuur laait overal op en moet krachtdadig worden bestreden, aldus Joe Biden. De vraag is echter wat hij kan doen. Vooreerst kan hij de Fed onder druk zetten om het monetair beleid te verkrappen. Dat druist echter in tegen de geest van het staatsbestel (al hield dat Trump destijds niet tegen om aan te dringen op een verruimender beleid), heeft weinig kans op slagen want de Fed is onafhankelijk, en is niet in het belang van zijn plan om de economie aan te zwengelen door meer schulden te maken. Hij kan ook de invoerrechten verlagen waarmee Trump goederen uit China duurder heeft gemaakt.

Dat zou echter een vriendelijk gebaar richting Beijing zijn, en dat is niet aan de orde. Hij kan de steun aan mensen met een laag inkomen verminderen, maar dat zou hem vervreemden van zijn kiezers op enkele maanden van de tussentijdse verkiezingen. Of hij kan de energietransitie van het land vertragen en de olieproductie aanmoedigen, maar dat zou ingaan tegen zijn inzet voor het milieu. Hij zit met andere woorden knel.

Hetzelfde schuitje

De ECB zit in hetzelfde schuitje. De Europese Centrale Bank heeft zich ertoe verbonden zich nog heel lang verruimend op te stellen en moet de Italiaanse staatsschuld betaalbaar houden als ze de euro niet in gevaar wil brengen.

Het inflatievuur zal blijven woekeren, en noch de politieke, noch de monetaire autoriteiten hebben een brandblusser. Inflatie laat zich niet zomaar sturen, in geen enkele richting. De economie is nu eenmaal geen machine. Ze is een levend organisme met een eigen dynamiek en valt niet eenvoudig te bedienen door een paar monetaire schroeven aan te draaien. Ze vereist een volwaardige politieke aanpak, niet louter een monetaire.