Comgest: Wat heeft corona ons geleerd over bedrijfscultuur en ESG?

November 9, 2021

Een crisis kan veel onthullen over de cultuur van een bedrijf. De manier waarop bedrijven op de pandemie hebben gereageerd, biedt beleggers belangrijke aanwijzingen over hun bedrijfscultuur en governance en uiteindelijk over hun duurzaamheid op lange termijn.

Analisten en fondsmanagers hebben de maatregelen die enkele bedrijven uit de portefeuille hebben getroffen in reactie op de pandemie onderzocht. De onderzoeksresultaten verkregen zij dankzij hun grondige kennis van deze bedrijven en de omgeving waarin ze actief zijn, en zijn dus niet gemakkelijk te vangen in gestandaardiseerde ESG-scoresystemen die ratingbureaus verschaffen.

Door naar de reacties van bedrijven op de pandemie te kijken kregen zij zicht op belangrijke, onverwachte ESG-risico's en -kansen. In de bijlage is een uitvoerige analyse opgenomen van meer dan tien ondernemingen die Comgest heeft onderzocht. Hieronder een kleine samenvatting.

De test voor bedrijfscultuur in 2020

Elke crisis stelt de bedrijfscultuur op de proef. Een gezondheidscrisis is een extra moeilijke test, omdat bedrijven zo veel opties hebben om hun verschillende stakeholders goed te behandelen, of om ze juist in de steek te laten. Hoe bedrijven zich in 2020 hebben gedragen, is dan ook veelzeggend over hun bedrijfscultuur en de mate waarin die bijdraagt aan de kracht van de onderneming.

Er waren veel verschillende reacties op de gevolgen van de pandemie, maar Comgest heeft een beter begrip gekregen voor de prioritering van stakeholders door te onderzoeken in welke mate bedrijven:

• Banen en inkomens beschermden, met of zonder overheidssubsidies

• Andere vormen van werknemersondersteuning hebben geboden, zoals gezondheidszorg

• De steun van werknemers hebben verkregen voor elke actie die gevolgen heeft voor de werknemers

• Leveranciers en klanten hebben ondersteund, bijvoorbeeld door nieuwe betalingsregelingen

• De gemeenschap hebben gesteund, bijvoorbeeld door donaties in natura

• De financiële offers meer op het hogere personeel en de aandeelhouders hebben afgewenteld dan op het personeel in het algemeen.

Corona: stresstest voor de bedrijfscultuur

Bedrijven reageerden heel verschillend op de crisis. Sommige bedrijven gaven volop steun aan hun werknemers, andere hielden hun klanten uit de wind. Het is niet zozeer dat bedrijven goede of verkeerde keuzes maakten, maar dat zij allemaal eigen strategische en financiële overwegingen hebben gehad voor het nemen van hun beslissingen.

Het dividendbeleid kon bijvoorbeeld omstreden zijn, omdat het als een signaal kon worden opgevat dat andere stakeholders minder belangrijk waren dan de aandeelhouders. Maar ook hierin maakten bedrijven verschillende keuzes. Het besluit van LVMH om de dividenduitkering in april 2020 te verlagen, zegt waarschijnlijk minder over de cultuur van de onderneming dan het besluit om te proberen de werknemers hun baan te laten houden en volledig doorbetaald te krijgen, terwijl de salarissen van het topmanagement werden verlaagd. Dit geeft inzicht in de aard van de corporate governance van LVHM en haar houding ten aanzien van sociale risico’s.

Bedrijfscultuur en duurzaamheid op lange termijn

De bedrijfscultuur zegt veel over de duurzaamheid op lange termijn. Bedrijven die zorgdragen voor hun belangrijkste stakeholders kunnen daar op de lange termijn de vruchten van plukken.

Dit was het geval bij Orpéa, de grootste aanbieder van ouderenzorg in Europa. Deze sector was bijzonder controversieel tijdens de crisis, waarbij sommige verzorgingshuizen te maken kregen met een staking van het personeel. Orpéa betaalde haar medewerkers een uitzonderlijke bonus van in totaal een vijfde van het nettoresultaat van boekjaar 2019.

Door haar personeel aan zich te binden en zo haar dienstverlening naar haar afnemers op peil te houden, bevestigde Orpéa haar status van beste zorgaanbieder in haar bedrijfssector. Dit zou op zijn beurt Orpéa kunnen helpen bij het verkrijgen van vergunningen voor de bouw van nieuwe faciliteiten, waardoor de onderneming zijn marktaandeel verder kan uitbreiden. 

Heineken heeft soortgelijke initiatieven genomen om klanten te helpen, waaronder het kwijtschelden van huur van caféhouders, en de onderneming is leveranciers blijven doorbetalen. Het topmanagement ging in Q2-Q4 2020 met 20% in salaris op achteruit en het bedrijf doneerde 23 miljoen euro aan medisch personeel. Net als in 2008-2009 heeft de onderneming als een van de laatste in de sector in haar kosten gesneden, wat zowel haar houding tegenover haar werknemers als haar geduldige aanpak bij het opbouwen van een merk weerspiegelt.

De relatief conservatieve cultuur van Heineken is historisch gezien altijd een sterk punt geweest en vormt een belangrijk onderdeel van Comgest’s analyse van Heineken als een kwaliteitsvol groeiaandeel.

ESG-criteria zijn geïntegreerd in het beleggingsproces

Comgest integreert ESG-analyses in al zijn beleggingsbeslissingen. Het beleggingsteam wordt daarbij ondersteund door gespecialiseerde ESG-analisten en houdt bij de berekening van de disconteringsvoet rekening met ESG-overwegingen in de risicofactoren van bedrijven

De beoordeling van het gedrag van een bedrijf komt echter niet altijd overeen met de opvattingen van het bedrijf zelf over hun eigen gedrag. Als de bijdrage die de bedrijven uit de Europese portefeuille van Comgest daadwerkelijk leveren aan de totstandkoming van SDG's van de VN, vergeleken wordt met de bijdrage die zij zélf zeggen te leveren, dan blijkt dat veel ondernemingen de neiging hebben hun eigen bijdrage te overdrijven. In de bijlage meer informatie over de discrepantie tussen wat bedrijven zelf melden en wat de analisten van Comgest concluderen over de bijdrage aan de SDG’s. 

Beleggers en bedrijven hebben in toenemende mate de juiste intentie, maar het wordt hoog tijd dat die verhoogde ambitie wordt omgezet in daden.