Andy Langenkamp: Shithole country Amerika?

September 9, 2020

Volgens de meeste peilingen en goksites neemt de Democratische presidentskandidaat Joe Biden in januari zijn intrek in het Witte Huis. Wat betreft het Congres zijn de zaken minder duidelijk. Het Huis van Afgevaardigden blijft hoogstwaarschijnlijk in handen van de Democraten, maar voor de Senaat wordt het spannend. Deze is nu voor de Republikeinen, maar het wordt waarschijnlijk een dubbeltje op z’n kant wie het er vanaf januari voor het zeggen krijgt.

We lijken dus af te stevenen op een Blue Sweep, of alleen het Witte Huis wisselt van kleur. Die twee meest waarschijnlijke scenario’s zorgen hoe dan ook voor een aantal veranderingen, waaronder hogere winstbelastingen en een hardere aanpak van grote techbedrijven. Doorgaans zijn markten minder blij met Democratische controle in Washington dan met Republikeinse (overigens lijken ze vaak een voorkeur te hebben voor een verdeeld Washington). Dat kan deze keer anders zijn. Onder Trump is Amerika tekenen gaan vertonen van een failed of een fragile state. Deze term is eigenlijk altijd voorbehouden geweest aan niet-Westerse landen, maar indicatoren voor een failed state gaan steeds meer op voor Amerika:

• Verlies van controle over het eigen territorium of verlies van het monopolie op het legitieme gebruik van geweld binnen de grenzen van de eigen staat. Met het optreden van veiligheidstroepen tijdens de Black Lives Matter-protesten is van het tweede in elk geval deels sprake. Trump probeert de legitimering van gebruik van geweld op basis van de wet te verplaatsen naar legitimering op basis van charisma en de wil van een enkel persoon.
• Het afkalven van de legitimiteit van collectieve besluitvorming. Het vertrouwen van Amerikanen dat iedere stem telt en dat Washington besluiten neemt voor het collectieve belang, staat al heel lang onder druk.
• Het onvermogen om publieke diensten te leveren. De coronacrisis heeft dit al langer spelende punt wel heel erg pijnlijk onder het vergrootglas gelegd.
• Het onvermogen om als volwaardig lid mee te draaien in de internationale gemeenschap en samen te werken met andere leden. Onder de regering Trump zijn talloze internationale verdragen bij het grof vuil of op de tocht gezet. Banden met bondgenoten zijn verzuurd, terwijl de spanningen met opponenten verder opgelopen zijn.

Uiteraard is Amerika nog lang niet te vergelijken met de landen die Trump zelf ooit aanduidde als shithole countries, maar bovenstaande opsomming geeft wel te denken. Daarom vermoed ik dat deze keer aandelenmarkten een Democratisch presidentschap zullen verwelkomen. Zeker als de Senaat het domein van de Grand Old Party blijft, waardoor tegenwicht ontstaat tegen te linkse Democratische tendensen.

Hedges tegen politieke en economische onzekerheid – zoals goud – maken dan misschien eerst even pas op de plaats, totdat duidelijk wordt dat niet alleen Amerika, maar ook veel andere grote economieën als enige uitweg uit de economische crisis (en enorme schuldenbergen) het creëren van veel meer inflatie zien.

Bij dit alles is er een mogelijke verrassende uitkomst: als Trump een nederlaag niet accepteert, maanden van politieke onzekerheid veroorzaakt en de Amerikaanse reputatie nog meer aantast, zullen de dollar en Amerikaanse aandelen flink terrein prijsgeven. Goud kan dan juist veel winst pakken. Sowieso zien de economen binnen onze organisatie het voor de goudprijs zonnig in voor de komende jaren.