T. Rowe Price: Schuldafbouw veroorzaakt lage economische groei

T. Rowe Price: Schuldafbouw veroorzaakt lage economische groei

Asset Management Monetary policy
SCHMIDT_Nikolaj 416Kb (1).jpg

De hardnekkig lage en zelfs negatieve rente wakkert de vrees aan dat de wereldeconomie te kampen heeft met een langdurige lage vraag, ook wel seculiere stagnatie genoemd. Nikolaj Schmidt, hoofdeconoom bij T. Rowe Price, ziet de oorzaak van de lage economische groei niet in seculiere stagnatie. Volgens hem zijn de lage groeicijfers van de afgelopen jaren het gevolg van een langdurig schuldafbouwproces dat waarschijnlijk op een gegeven moment zal omkeren. In dat geval is de wereldeconomie eigenlijk in een betere vorm dan gedacht.

Vier op een rij

De schuldafbouw sinds de grote financiële crisis kent vier fases. De acute crisisfase waarin de Amerikaanse balansen werden afgebouwd; de eurocrisis, waardoor schuldafbouw in Europa begon; de taper tantrum, die vooral de opkomende markten raakte; en meest recent de schuldafbouw in de Chinese economie. Al die fases hadden de een na de de andere een remmend effect op de wereldeconomie. Doorgaans duurt een periode van schuldafbouw enkele jaren, maar de duur en diepte deze keer toont aan in welke mate macro-economische onevenwichtigheden zich ophoopten voor en tijdens de financiële crisis.

Het proces van schuldafbouw verloopt verschillend. Huishoudens in de VS hebben hun schulden sterk afgebouwd, maar de niet-financiële bedrijfssector heeft zijn leningen aanzienlijk verhoogd en voornamelijk gebruikt voor financial engineering (terugkoop van aandelen, dividendbetalingen, overnames), wat niet bevorderlijk is voor de economische groei. In Europa en Japan is de schuldreductie divers maar was er een sterke impuls om de door de Europese staatschuldencrisis ontstane begrotingstekorten te beteugelen. In China is de schuldafbouw sterk geregisseerd en verschuift de focus van groei naar financiële stabiliteit.

Gebrek aan vertrouwen en politieke rust

Wat gebeurt er als iedereen de schuldenlast wil verminderen ofwel op hetzelfde moment gaat besparen? De tekortschietende vraag zal op de economische groei drukken en het overschot aan te lenen geld op de rente. Een van de gevolgen van het schuldafbouwproces is dat er geen sprake is van een sterke stijging van kapitaalbestedingen of consumptie in de economieën die de schuldenlast afbouwen. Wat zal consumenten en bedrijven ertoe aanzetten om meer te lenen, zodat de groei aangejaagd wordt? Om meer schuld aan te gaan is er een zekere mate van vertrouwen in de toekomst nodig. Daarvoor is weer politieke stabiliteit van belang. De afgelopen jaren zorgden het Amerikaanse-Chinese handelsgeschil, de Brexit en de opkomst van populistische, anti-establishment politieke partijen in veel landen voor politieke onrust.

Wereldeconomie gezonder dan gedacht

Vooralsnog is Schmidt’s punt dat de chronisch lage vraag en lage rente van de afgelopen tien jaar waarschijnlijk meer het gevolg zijn van een schuldafbouwproces, veroorzaakt door de macro-economische onevenwichtigheden voorafgaand aan de crisis, en niet zozeer vanwege seculiere stagnatie. In dat geval is de wereldeconomie er beter aan toe dan de aanhangers van seculiere stagnatie denken.